Page 242 - ED 211
P. 242
ประเทศต่าง ๆ 179 ประเทศที่เข้าร่วมประชุมสหประชาชาติว่าด้วยสิ่งแวดล้อมและการพัฒนา (The
United Nations Conference on Environment and Development) ได้ลงนามและรับรอง
แผนปฏิบัติการ 21 หรือ Agenda 21 ซึ่งเป็นแผนแม่บทของโลกในการด าเนินงานเพื่อการพัฒนาที่
ยั่งยืน ท าให้การพัฒนาที่ยั่งยืน ไม่ได้มีฐานะเป็นทางเลือกของการพัฒนาอีกต่อไป เพราะได้กลายเป็น
แนวคิด แนวทางและผลลัพธ์ที่พึงประสงค์ของการพัฒนาของโลก ในกรณีของประเทศไทย การพัฒนาที่
ยั่งยืนได้ถูกก าหนดให้เป็นจุดมุ่งหมายของการพัฒนาประเทศเป็นครั้งแรกในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและ
สังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 9 ดังข้อความในวิสัยทัศน์การพัฒนาประเทศความว่า “..... การพัฒนาประเทศ
ไทยในอนาคต ๒๐ ปีมีจุดมุ่งหมายมุ่งเน้นการแก้ปัญหาความยากจนและยกระดับคุณภาพชีวิตของคนส่วน
ใหญ่ของประเทศ ให้เกิด “การพัฒนาที่ยั่งยืน และความอยู่ดีมีสุขของคนไทย” และสร้างค่านิยมร่วม ให้
คนไทยตระหนักถึงความจ าเป็น และปรับเปลี่ยนกระบวนการคิด ทัศนคติและกระบวนการท างานโดยยึด
“ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” เป็นปรัชญาน าทางให้เอื้อต่อการเปลี่ยนแปลงระบบบริหารจัดการ
ประเทศแนวใหม ที่มุ่งสู่ประสิทธิภาพและคุณภาพ และก้าวตามโลกได้ อย่างรู้เท่าทัน.....”
การพัฒนาที่ยั่งยืนถูกนิยามในความหมายที่หลากหลาย ในทัศนะของนักวิชาการด้าน
เศรษฐศาสตร์การพัฒนา (ปัทมาวดี ซูซูกิ. 2559) การพัฒนาที่ยั่งยืนถูกแปลความหมายออกเป็นสาม
แนวทาง คือ แนวทางแรกคือแนวทางสามเสาหลัก (Three-pillar Approach) ซึ่งเป็นแนวทางที่ให้
ความส าคัญทั้งความยั่งยืนทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมไปพร้อม ๆ กัน แนวทางที่สองคือ
แนวทางนิเวศวิทยา (The Ecological Approach) ซึ่งมองว่าระบบเศรษฐกิจและสังคมเป็นระบบย่อยใน
ระบบใหญ่คือ สิ่งแวดล้อมโลก ดังนั้น ความยั่งยืนในระบบเศรษฐกิจและสังคมจึงถูกมองเป็นองค์ประกอบ
ในความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม และแนวทางที่สามคือแนวทางว่าด้วยทุน (Capital Approach) ซึ่งมองว่า
การพัฒนาที่ยั่งยืนต้องสามารถรักษาทั้งทุนที่มนุษย์สร้างขึ้น ทุนมนุษย์ ทุนธรรมชาติ และทุนทางสังคม
โดยทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมถือเป็นทุนธรรมชาติ แต่ทุนธรรมชาติอาจใช้แล้วหมดไปหรือเมื่อ
ใช้แล้วไม่สามารถกลับสู่สภาพเดิมได้อีก ทุนธรรมชาติก็จะเสื่อมลง การจะให้เกิดความยั่งยืนจึงต้องการ
การทดแทนกันระหว่างทุนธรรมชาติกับทุนประเภทอื่น ๆ แต่ความหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนที่รู้จักกันดี คือ
ความหมายที่คณะกรรมาธิการโลกว่าด้วยสิ่งแวดล้อมและการพัฒนา (World Commission on
Environment and Development) หรือ WCED ให้ค านิยามไว้ว่า การพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable
Development) หมายถึง การพัฒนาที่ตอบสนองความต้องการของคนรุ่นปัจจุบันโดยไม่ส่งผลให้คนรุ่น
อากาศทั่วโลก และ 5) อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (Convention on Biological Diversity) ปีค.ศ.2002 มีการ
ประชุมว่าด้วยการพัฒนาที่ยั่งยืน (World Summit on Sustainable Development) ณ นครโจฮันเนสเบิร์ก ประเทศแอฟริกาใต้
เพื่อทบทวนความก้าวหน้าการด าเนินงานด้านการพัฒนาที่ยั่งยืนของแต่ละประเทศตามแผนปฏิบัติการ 21 ในรอบสิบปีที่ผ่านมา ปีค.ศ.
2012 มีการประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการพัฒนาที่ยั่งยืน (United Nations Conference on Sustainable Development:
UNCSD) หรือ RIO+20 ณ นครริโอเดอจาเนโร สหพันธ์สาธารณรัฐบราซิล เพื่อให้ค ามั่นต่อการด าเนินการด้านการพัฒนาที่ยั่งยืนและ
รับทราบความก้าวหน้าในการด าเนินการและร่วมกันแก้ปัญหาอุปสรรคที่เกิดขึ้น
เอกสารประกอบการสอนรายวิชากระบวนทัศน์ทางการศึกษา พรใจ ลี่ทองอิน | 167
