Page 20 - Dokunuş Degisi Sayı:1

Oyun

Çocugun
-

Prof. Dr. Zarife SEÇER İşidir!
MEB Temel Eğitim Eski Genel Müdürü
Oyun (daha büyük çocuklar ve ergenler için özgür,
yapılandırılmamış zaman) çocukların ve gençlerin bilişsel,
fiziksel, sosyal ve duygusal iyiliği için çok önemlidir.
Hayatın ilk yıllarında oyunların ortaya çıkış şekli genellikle
şu şekildedir. Anne bebeği ile oynamaya başlar. Bebek
gülümser, anne de gülümser; bu şekilde oyuna girilmiş
olur. Bebeğe dokunma, gıdıklama, güldürme, havaya atıp
tutma ilk oyun şekilleridir. Daha sonra oyun güreşi yapma,
itişip kakışma, boğuşma da ilk birkaç yaş içinde görülen
davranış formlarıdır. Bu oyunlar genellikle ebeveynle
başlar. Yerde, yatakta ya da banyoda oynanır. Çocuklar
bundan hoşlanır. Bir beden kuramı geliştirirler. Bu
bedensel etkinlikleri pozitif duygulanımla karşılarlar. Oyun
oynama arzusu içten geldiği için bu itkilere duygulanım
uyumu sağlamak için ebeveynler çocuklarıyla oynamalıdır.
Ebeveynler ayrıca çocukların ilk öğretmenleridir ve
bu öğretinin çoğu oyun yoluyla gerçekleşmektedir. Oyun
çocuğun ailesinin kurallarını ve ondan ne beklendiğini
öğrenmesine yardımcı olur. Çocuklar büyüdükçe oyun
toplumda nasıl davranacaklarını öğrenmelerine yardımcı
olur. Ebeveynlerin çocuklarıyla oyun oynamak için zaman
ayırmaları gereklidir.
Oyun çocukların hakkıdır. Birleşmiş Milletler Genel
Kurulu tarafından 20 Kasım 1989 tarihinde benimsenen
2 Eylül 1990 tarihinde de yürürlüğe giren Çocuk Hakları
Sözleşmesi’nin 31. maddesinde çocuğun dinlenme ve boş
zaman haklarından farklı ve ek olarak oyunun çocukların
yaşamındaki önemi tanınmakta ve oyun bir hak olarak
kabul edilmektedir.
Madde 31. Taraf Devletler çocuğun dinlenme, boş
zaman değerlendirme, oynama ve yaşına uygun eğlence
(etkinliklerinde) bulunma ve kültürel ve sanatsal yaşama
serbestçe katılma hakkını tanırlar (Birleşmiş Milletler
Genel Kurulu, 20 Kasım 1989).
Gelişimsel olarak uygun birçok faaliyet gibi oyun
birbiriyle ilişkili birden fazla becerinin kademeli olarak
gelişmesine katkıda bulunarak etkisini daha bütüncül bir
şekilde ortaya çıkarmaktadır. Örneğin, bilişsel ve sosyal-
duygusal gelişim birbiriyle ilişkilidir. Sosyal yeterlilik,
akademik başarı ve bilişsel gelişim için bir ön koşul olarak
vurgulanmıştır.
Bütüncül çocuk bakış açısından oyunda sosyal-
duygusal, fiziksel ve bilişsel beceriler uygulandığı için aynı
anda birden fazla gelişim alanı becerisini geliştirmenin
gelişimsel olarak uygun bir yolu olduğu ileri sürülmektedir.
20 | DOKUNUŞ