Page 106 - ทักษะการเรียนรู้ (ทร21001) ม.ต้น
P. 106
98
ตัวอย่างตาพร ากับการจัดการความรู้
สุรินทร์ กิจนิตย์ชีว์
ตาพร า เสนานาท อายุ 55 ป ี ราษฎรต าบลบ้านหลวง อ าเภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พา
ครอบครัวไปหากินที่กรุงเทพ ฯ เมื่อหลายปีมาแล้ว แต่สุดท้ายก็ต้องตัดสินใจกลับบ้าน เพราะครอบครัว มี
แต่ความทุกข์ยาก กินอยู่แบบอด ๆ อยาก ๆ
เขามีที่ดินเหลืออยู่ 3 งาน จึงขุดร่องสวนและปลูกผักโดยใช้สารเคมี ทั้งปุ๋ ย และยาปราบศัตรูพืช
ให้ภรรยาน าไปขายที่ตลาด และเขายังรับจ้างฉีดยาฆ่าหญ้าให้แก่เพื่อนบ้านอีกด้วย
มิช้ามินานเขาเริ่มเจ็บป่วย ตัวซีดเหลือง จึงต้องไปหาหมอที่สถานีอนามัยข้างบ้านไม่ได้หยุด
ถึงหมอจะบอกต้นเหตุของความเจ็บป่วย แต่เขาก็เลิกไม่ได้เพราะลูกทั้ง 4 คน ต้องกินใช้มากขึ้นและไป
โรงเรียนกัน
หนี้สินพอกพูนขึ้น ตัวเขาเจ็บออดแอดมากขึ้น รายจ่ายสารพัดแต่รายได้มี 2 ทาง คือ ขายผักกับ
รับจ้างฉีดยาฆ่าหญ้า ไม่รู้จะจัดการกับครอบครัวอย่างไร หาทางออกไม่ได้ก็กลุ้มใจ เริ่มมีปากเสียงกับ
สมาชิกในครอบครัว ที่พึ่งของเขาคือเหล้ากับบุหรี่
วันหนึ่ง นายเชิด พันธุ์เพ็ง นักจัดการความรู้ของชุมชนวัฒนธรรมคลองขนมจีนไปพบเข้า
จึงไต่ถามสารทุกข์สุขดิบในฐานะเพื่อนบ้าน เขาได้เล่าเรื่องโครงการชุมชนเป็นสุขให้ฟัง และชวนตาพร า
เข้าเป็นสมาชิกเพื่อแก้ไขปัญหาที่เผชิญอยู่
ตาพร าฟังนายเชิดอธิบายถึงการปลูกผักแบบยั่งยืนด้วยการจัดการความรู้ เพื่อครอบครัวและชุมชน
เป็นสุขไปพร้อมกัน เป็นการจัดการด้วยสติปัญญาเพื่อพัฒนาปากท้อง คือ เศรษฐกิจ จิตใจ ครอบครัว
ชุมชน สังคม วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม และความสุขไปพร้อมกันแบบองค์รวมไม่แยกส่วน
ทุกเรื่องทุกประเด็นที่นายเชิดชี้แจงเป็นเรื่องใหม่ส าหรับตาพร า และตาพร าก็ไม่ สู้เข้าใจนัก แต่ที่
ตัดสินใจเข้าร่วมทันทีเพราะเขาอยากออกจากความทุกข์ที่ประสบอยู่และเขาก็ไม่มีทางเลือกอื่น
ในช่วงต้นของการเข้าโครงการตาพร าแทบจะลาออกเสียหลายครั้ง เพราะเขาต้องแบ่งเวลาท ากิน
ไปเรียนรู้กับสิ่งที่เขาไม่ค่อยจะเชื่อนัก แต่เขาก็สนใจเรื่องที่จะท าให้เขาไม่เจ็บป่วย นอกจากนั้นการเข้า
กลุ่มท าให้เขาได้รับความเห็นใจจากเพื่อน ๆ
เชิดได้พาตาพร าไปเรียนรู้เรื่องเกษตรยั่งยืนจากเครือข่ายในต่างจังหวัดพร้อมกับเพื่อน ๆ ตาพร า
เรียนรู้เรื่องการจัดการทรัพยากรเชิงระบบ เขาให้ความสนใจกับการท าน ้าส้มควันไม้จากถ่านไม้ เพื่อ
น าไปทดแทนสารเคมีก าจัดศัตรูพืชและในหมู่บ้านของเขาก็มีเศษต้นไม้ กิ่งไม้ ที่ชุมชนตัดทิ้งไว้มากมาย
เขาสามารถน ามาจัดการใช้ประโยชน์ได้โดยไม่ต้องซื้อหา
เมื่อกลับมาถึงบ้านตาพร าลงมือท าเตาเผาถ่านแบบใหม่ทันที เป็นเตาที่สามารถให้ทั้งถ่านและ
น ้าส้มควันไม้ เขาท าแล้วท าอีกจนส าเร็จ ซึ่งนอกจากเขาจะได้น ้าส้มควันไม้ไปใช้ในสวนผักแล้ว ยังได้
ถ่านไว้ใช้ในครัวเรือนอีกด้วย
