Page 67 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

Ildizmevalilarda (kartoshkada ham) yer usti va yer osti qismlari alohida

о‘rganiladi. Buning uchun о‘simlik idishdan chiqarib olinadi, palagi qirqiladi va

tortiladi. Ildizmeva unga yopishgan tuproqlardan tozalanadi, yuviladi va 0,1 g

aniqlikda tortiladi hamda jurnalda qayd etiladi.

Vegetatsiya tajribasi dasturiga hosil strukturasini о‘rganish ham kiritilgan

bо‘lsa, bu ish yig‘im-terim paytida bajariladi. Hosilni yig‘ishtirish paytida

agrokimyoviy tahlillar uchun tuproq va о‘simlik (don, tugunak, tola, somon, palak

va b.) dan namunalar olinadi.

Hosilni yig‘ishtirish va hisobga olish olingan natijalarni statistik tahlili bilan

yakunlanadi. Bitta variantga xos idishlardagi hosildorlik о‘rtasidagi farq 5-20%

dan oshmasligi shart.

Tajribadagi barcha vegetatsiya idishlari variant va navlarni xisobga olgan

holda qator qilib terib chiqiladi. Qatorlar orasidagi masofa 1 m dan kam

bо‘lmasligi kerak. О‘simliklarning tanasi kattalashib borgani sayin qatorlar

orasidagi masofa ham oshiriladi. Agar idishlar о‘rtasidagi masofa yaqin bо‘lib

qolsa, о‘simliklarga yorug‘lik yaxshi tushmaydi, havo almashinuvi yomonlashadi,

shuningdek sug‘orish va ishlov berish paytida о‘simliklar shikastlanishi mumkin.

Vegetatsiya tajribalarida ham dala tajribalaridagidek entomologik va

fitopatologik kuzatishlar olib boriladi.
Ayrim hollarda (о‘simliklarning quruq massasi hisobga olinganda, hosil

elementlarining shakllanishi va saqlanishi о‘rganiladigan tajribalarda) tо‘kilgan
barg, shona, gul, tuguncha va kо‘saklar maxsus xalatchalarga terib olinadi.

О‘sish da’rlari bir-biriga yaqin bо‘lgan о‘simlik navlari ustida tadqiqot ishlari
olib borilganda fenologik kuzatishlar va о‘simlik organlarining kimyoviy tahlili

о‘simliklar rivojlanishining muayyan davrlarida (masalan, g‘о‘zada unib chiqish, 2

-3 chin barg, shonalash, gullash, hosil tо‘plash va pishish), vegetatsiya davri

turlicha bо‘lgan navlar ustida о‘tkaziladigan tajribalarda esa, qо‘yilgan maqsadga

kо‘ra har 10, 15 yoki 30 kunda amalga oshiriladi.

67