Page 71 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

2. Turli omillar ta’sirini qiyoslab о‘rganish maqsadida lizimetr

moslamalarining soni 10 tadan kam bо‘lmasligi va ular qator-qator qilib

joylashtirilishi kerak. Lizimetrlar yoniga yog‘in-sochin miqdorini о‘lchash

moslamasi о‘rnatilsa, yanada yaxshi bо‘ladi.

3. Tuproq qatlamidan shimilib о‘tadigan suvlarni tо‘plash uchun lizimetr

moslamalarining pastki qismiga drenaj joylanadi, undan о‘tadigan suv maxsus

qabul qilgichlarda tо‘planadi. Ular tabiiy va sun’iy yoritiladigan yer osti

dahlizlariga о‘rnatiladi (…rasm). Yer osti dahlizlari yog‘in-sochin va havo

haroratining keskin о‘zgarishidan himoyalangan bо‘lishi lozim.

4. Lizimetrlar tadqiqot mavzusiga kо‘ra о‘simlik bilan band bо‘lishi yoki toza

shudgor holatida bо‘lishi mumkin. Kamdan-kam hollarda lizimetrlarga mevali

yoki manzarali daraxtlar о‘tqaziladi (Vilyams lizimetri). Shu sababdan lizimetrlar

yorug‘lik yaxshi tushadigan, parranda va chorva mollari ta’siridan himoya qilingan

holatda quriladi. Ba’zi lizimetrlar ustiga simtо‘r tortiladi.

5. Kо‘p miqdordagi eritmalar ishlatish va kunning hohlagan paytida

kuzatishlar olib borishga tо‘g‘ri kelishi munosabati bilan lizimetrlar

laboratoriyalarga yaqin joylarda quriladi.

Moslama ichidagi tuproqning holatiga kо‘ra ikki turdagi lizimetrlar

farqlanadi:
 tuproqning tabiiy tuzilishi saqlangan;

 keltirilgan tuproq bilan tо‘ldiriladigan.
Ikkinchi turdagi lizimetrlarda tuproqning tabiiy tuzilishi buziladi, lekin

shunday bо‘lsada, tuproq genetikaviy qatlamlar bо‘yicha ma’lum tartib va
zichlikda joylanadi.

Lizimetrlarning devori beton, g‘isht, metall yoki plastik pardadan

tayyorlanishi mumkin. Tadqiqotlarda Ebermayerning lizimetrik varonkalari ham

ishlatiladi.

71