Page 74 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

8-rasm. Ebermayerning lizimetrik voronkalari chizmasi.

Ebermayer voronkalarini о‘rnatish uchun chuqur handaq kovlanadi va uning

old tik devorida voronka о‘rnatiladigan chuqurlikda tokcha yasaladi. Voronka

ehtiyotlik bilan tokcha ichiga kiritiladi va о‘tkir uchlari bilan uning yuqori

devori(ship)ga mahkamlanadi. Voronkalar naychalar yordamida tokchadan ma’lum

masofada joylashgan yig‘gich bilan tutashtiriladi. Xandaqning usti taxta bilan

yopiladi va betonlanadi. Xandaqdagi yig‘gichlarga tushish uchun qopqoqli maxsus

tuynuk ishlanadi. Yon devorlari bо‘lmaganligi sababli atrofdan shimiladigan suvlar

ham voronkalarga kelib tushishi mumkin. Shu sababdan о‘z ichiga turli me’yorda

о‘g‘it qо‘llanilgan variantlarni olgan tadqiqotlarda dala tajribalaridagi kabi himoya

yо‘lakchalarini qoldirish talab etiladi.

Odatda lizimetrik tajribalar tо‘laligicha tabiiy sharoitlarda olib boriladi,

qaysiki suv tartibiga alohida e’tibor berishni talab qiladi.

Eksperimental tadqiqotlarning kо‘rsatishicha, tabiiy tuproqlarning suv tartibi

lizimetrlarning suv tartibidan bir muncha farq qiladi. Devorli lizimetrlardagi

tuproqlarga tushadigan yog‘in-sochin miqdori tabiiy tuproqlarga tushadigan

miqdordan kо‘proq bо‘lishi tabiiy hol, albatta. Chunki lizimetrlarning devori

tuproqdan bir oz baland bо‘lgani bois, tushadigan yog‘inning deyarli barchasi

tuproqqa shimiladi. Tabiiy tuproqlarda esa yog‘in-sochinning 20-25% i nishablik

bо‘ylab oqib ketadi. Lekin lizimetrik voronkalarda bu hodisa kuzatilmaydi.

74