Page 77 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

B.A.Golubev kо‘p sonli mualliflarning ma’lumotlarini umumlashtirib,

о‘g‘itlanmagan maydonlar tuproqlari tarkibidan bir yil davomida 12,8 kg azot, 1,2

kg fosfor, 27,4 kg kaliy, 51,4 kg oltingugurt, 46,8 kg kalsiy, 32 kg magniy va 46,8

kg SiO 2 yuvilishini ta’kidlaydi.

3-Amaliy mashg‘ulot. Dala tajribasi sxemalarini tuzish va joylashtirish;
aniq о‘lchovlar bо‘yicha

Dala tajribalarining о‘ziga xos tomonlaridan biri о‘simliklarni tuproq, iqlim

va agrotexnikaviy unsurlar majmuida о‘rganilishidir. Shu sababdan dala tajribalari

oldiga qator uslubiy talablar qо‘yiladi va ulardan eng asosiylari sifatida

qо‘yidagilarni keltirish mumkin:

 tajribaning tipikligi;
 bitta belgi bilan farqlanish prinsipi;

 tajribaning maxsus ajratilgan maydonlarda о‘tkazilishi;
 hosilni hisobga olish va tajribaning haqqoniyligi.

3.1. Tajribaning tipikligi.
Tajriba natijalarini aynan u о‘tkazilgan joyning о‘zida qо‘llanilishiga

tajribaning tipikligi deyiladi. Ayrim hollarda tipiklik tajribaning reprezentativligi

degan ibora bilan ham ifodalanadi.

Tadqiqotlarda, tabiiy, tashkiliy-xо‘jalik va agrotexnikaviy sharoitlarga

nisbatan tipiklik farqlanadi.

Dala tajribalarini о‘tkazishda tuproq-iqlim sharoitlari muhim ahamiyat kasb

etadi. Bu о‘z navbatida tadqiqotlar qaysi tuproq tipida bajarilgan bо‘lsa, olingan

natijalar ham faqat shu tuproqlar tarqalgan hududlarda qо‘llanilishi lozimligini

taqazo qiladi. Tо‘q tusli bо‘z tuproqlar sharoitida о‘tkazilgan tajribalarning

natijalari Mirzachо‘l tuproqlari yoki gidromorf tuproqlar tarqalgan xо‘jaliklar

uchun tavsiya qilinsa, dala tajribalari oldiga qо‘yiladigan birinchi talab qо‘pol

ravishda buzilgan hisoblanadi.

77