Page 62 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

sabzidan 3-5 ta, g‘о‘za, makkajо‘xori, kungaboqar, kartoshka, karam va

qandlavlagidan 1 ta о‘simlik о‘stirilishi mumkin. Odatda, har bir idishda

qoldiriladigan nihollar sonidan 5-10 ta kо‘p urug‘ ekiladi. Bitta о‘simlik qoldirish

rejalashtirilgan tajribalarda о‘simliklarning 5-10 dona urug‘i idishning markaziga

ekiladi (masalan, makkajо‘xorining 6 dona urug‘i).

Nihollar о‘zini tutib olgach (g‘alla ekinlarining tuplanish davrida), barcha

idishlarda bir xil miqdorda nihol qoldirib, yaganalanadi. Yaganalashda eng nimjon

va eng baquvvat nihollar olib tashlanadi, о‘rtacha kо‘rsatkichga ega bо‘lganlari

qoldiriladi. Odatda yaganalash 2-3 marta amalga oshiriladi (masalan, g‘о‘za unib

chiqqandan keyin 5-6 ta, 3-4 chin barg davrida 3-4 ta, shonalashdan boshlab 1 ta

о‘simlik qoldirib yagana qlinadi).

Yaganalash paytida olingan о‘simliklar urug‘i va ildizi bilan birgalikda

qog‘oz xaltachalarga solinadi, raqamlanadi, quritiladi va tortiladi. Ulardan

о‘simliklar rivojlanishining boshlang‘ich davrlaridagi kimyoviy tarkibini

aniqlashda foydalanish mumkin.

Tajribadan aniq va haqqoniy natijalar olish uchun g‘alla ekinlari 3-4, dukkakli

va moyli ekinlar 4-5, makkajо‘xori, g‘о‘za, kartoshka, qandlavlagi, kartoshka kabi

ekinlar esa 6-8 ta takrorlikda ekilishi lozim.

Sug‘orish. Tajribadagi ekinlarni yetishtirish va ulardan mо‘l hosil olishda
tuproqning ma’qul namligi birinchi navbatda ekinning turi, biologik xususiyatlari,

yoshi va shuningdek, tuproq tipi, uning mexanikaviy tarkibi bilan bog‘liqdir
(bundan tuproq namligi asosiy omil sifatida qaraladigan tajribalar mustasno).

Kо‘p sonli tajribalarning natijalariga kо‘ra tuproqning eng ma’qul namligi
uning tо‘la nam sig‘imi(TNS)ning 60% iga teng namlik hisoblanadi. Og‘ir

mexanikaviy tarkibli, shuningdek organikaga boy tuproqlarda bu kattalik 70-80%

ga teng bо‘ladi.

Idishlardagi namlik о‘simliklarning oziq moddalarga talabchanligiga kuchli

ta’sir kо‘rsatishini unutmaslik lozim. Masalan, tuproqda namlik kam bо‘lgan

sharoitlarda о‘simliklarning fosforga talabchanligi sezilarli darajada oshadi.

62