Page 22 - Safarova N., Safarov B. paxtachilikda agrokimyo o'quv qo'llanma

va biokimyoviy jarayonlarniig buzilishi natijasida o’simliklarning tashqi
ko’rinishida turlicha, har qaysi elementlarning o’ziga xos bo’lgan o’zgarishlarni
keltirib chiqaradi.
Kerakli material va asbob-anjomlar. Azot, fosfor, kaliy, kalsiy, magniy va
temir juda yetishmaganida o’stirilgan hamda suvli va kumli sharoitda to’la oziq
aralashmasi berib o’stirilgan o’simliklar. Rangli rasmlar, diapozitivlar,
o’simliklarning xarakterli ochiqish belgilari bor rasmlari va gerbariy namunalari,
rangli qalamlar, lupalar, chizg’ichlar.
Ishning borishi. Biometriya o’tkaziladigan va vegetatsion idishlarda ayrim
oziq elementlari yetishmaydigan muhitda o’stirilgan g’o’za o’simligining tashqi
belgilari yozib chiqiladi (element yetishmasligi ko’rsatilmaydi). Usimlikning
umumiy holati, o’sish va rivojlanishdagi farqlar, barglarining ko’p-kamligi,
ularning rangi, shakli va boshqa morfologik belgilari jihatidan barcha zaruriy oziq
moddalar berib o’stirilgan o’simliklardan farqi qayd etiladi.
Jurnalga rangli qalamlar bilan g’o’za o’simligining rasmi chiziladi va
o’simlikka qaysi element yetishmasligi haqida xulosa yoziladi.
Tajribadaga o’simliklarda yetishmovchilik sabablari haqidagi xulosaning
to’griligi, kuzatish natijalarini asosiy oziq elementlari yetishmasligining quyida
bayon qilingan belgilari bilan va mineral yetishmovchilik belgilarining tasvirlari
hamda gerbariy namunalari bilan taqqoslab aniqlanadi (5-jadval).
5-jadval

O’simlik Biometriya natijalari Barglar Boshqa
o’stirilgan O’simlikni Bitta Barglar rangi, morfologik
sharoit ng o’rtacha o’simlikdagi uzunligi, kasallanganlik belgilari
balandligi, poya va kengligi, sm. belgilari
sm. barglar soni (xloroz)
To’liq oziq
aralashmasida
.
Oziqlanish -
buzilgan
sharoitda.

O’simliklarning tashqi belgilariga qarab ularning o’g’itga
bo’lgan talabini aniqlash

Tuproq tarkibida oziq elementlar yetishmasligi o’simlik organizmida
fiziologik jarayonlarning buzilishiga olib keladi, bu esa ularning tashqi
ko’rinishida aks etadi.
O’simliklardagi azot tanqisligi quyidagi belgilari bilan xarakterlanadi: sekin
o’sish, bargi va gullarining kichkina bo’lishi, barglarida och yashil, sarg’ish yashil

tusdagi (xloroz) dog’larning bo’lishidir. O’simlikka namlik va azot bir vaqtda
yetishmasa barglar kunduzi so’lib qoladi. Xloroz belgilari dastlab qarigan
barglarda, so’ngra esa yosh barglarda ham paydo bo’ladi. Azot tanqisligi