Page 16 - TUPROQSHUNOSLIK 2024 (2)

monolit (100*20*8) va oddiy yashik, burama va oddiy mix, otvyorka,

bolgʻacha, dala soyaboni, reaktivli yashik (NSI, NaCI 2, AgNO 3larning 10% li
yeritmasi, fenolftalein), probirka, voronka, filtr va distillangan suv, lupa,
eklimetr, vizirli chizgʻich, tuproq parmasi (bura) gerbariy uchun tayyorlangan

simtoʻr. Bu koʻrsatilganlarni tayyorlab, fermer xoʻjalik tyerritoriyasi bilan
tanishib chiqilgandan soʻng tuproqni tekshirish boshlanadi.

10-rasm. Tuproqdan namuna olish uchun kerakli asbop anjomlar.

TUPROQDAN MONOLIT NAMUNA OLISH.

Tuproqdan monolit (yaxlit) olishdan maqsad uzoq oʻlkalardan keltirilgan

tuproqlarning tabiiy holati saqlangan xolda morfologiyasini,tuzilishini, 16enetic
qatlamlarining joylashish qalinligini, oʻsimlik ildizlarining joylashish chuqurligi va
hakozolarni oʻrganish, shuningdek tuproq muzeylarini tashkil etishda, ma’ruza
va amaliyot darslarida koʻrgazma sifatida qoʻllanib darsning qiziqarli oʻtishiga

yordam beradi. Tabiiy holati saqlangan tuproqdan monolit namuna olish uchun
standart monolit yashigidan foydalaniladi (100X20X5 sm). Yashikning uzunligi
100 sm, eni 20 sm va qalinligi 10-12 sm boʻlib, qopqoqli prizma shaklida boʻladi.

Monolit namuna olish uchun chuqurligi 150 sm, kengligi 80-100 sm boʻlgan chuqur
qaziladi. Chuqurning monolit olinadigan tomoni yaxshilab tozalanib, tekislanadi,
soʻngra yashikning qopqogʻI va tubini olib,qolgan qismi chuqur devoriga

oʻrnatiladi. Bunda yashikning yuqori qismi tuproqning yuza qismi bilan bir
tekisliklda tushirishi kerak. Soʻngra pichoq bilan yashikni hajmiga koʻra chizib
chiqiladi.

16