Page 13 - TUPROQSHUNOSLIK 2024 (2)

Oʻrtacha qumoq tuproqlar quruq holatda burchaklari, qirralari va yoqlar

yaqqol ifodalangan agregatlarni hosil qiladi. Agregatlarni barmoqlar bilan katta
kuch ishlatib boʻlish mumkin. Tuproqning loy qilingan namunasini dumaloqlash, ip
qilib chilvirga aylantirish, bu chilvirni halqa qilib bukish mumkin. Bunda halqaning

tashqi tomoni yoriladi.
Ogʻir qumoq tuproqlarning agregatlari kub yoki prizma shaklida va qattiq
bogʻlangan boʻladi. Ularni barmoqlar bilan maydalash qiyin yoki umuman mumkin

emas, nam holatda juda plastik boʻladi. Tuproqning loyli naunasini dumaloqlash,
ingichka chilvirga aylantirish, chilvirni halqa qilib bukish mumkin. Bunda halqa
yorilmaydi. Yon tomondan bosib siqqandagina halqa yoriladi.

6-rasm.Tuproqning mexanik tarkibini laboratoriya sharoitida aniqlash.

7-rasm.Tuproqning mexanik tarkibini dala sharoitida aniqlash.

13