Page 49 - TUPROQSHUNOSLIK 2024 (2)

pichoq, charm yoki brezent sumka, ryukzak yoki qop, kompas, bloknot, monolit

(100*20*8) va oddiy yashik, burma va oddiy mix, otvyorka, bolgʻacha, dala
soyaboni, reaktivli yashik (HCl, BaCl 2, AgNO 3 larning 10% li eritmasi,
fenolftalein), probirka, voronka, filtr va distillangan suv, lupa, eklimetr, vizirli

chizgʻich, tuproq parmasi (bura) gerbariy uchun tayyorlangan sim toʻr.
Bu koʻrsatilganlarni tayyorlab fermer xoʻjaligi xududi bilan tanishib
chiqilgandan soʻng tuproqni tekshirish boshlanadi.Tuproq xaritasini chizish va

analiz qilish uchun daladan namunalar olinadi.

GAT texnologiyalari bilan tanishish

Geografik axborot tizimlari (GAT, keyinchalik umumiy qabul qilingan
atamasi - GAT ishlatiladi) XX asrning 60-yillaridan boshlab rivojlana boshlagan,

lekin bu tizimning keng rivojlanishi 90-yillarga toʻgʻri keladi. Bunga sabab shu
keyingi 20 yil ichida kompyuter texnologiyasining ancha rivojlanishi boʻldi.

Kartalar yaratishning "Qogʻozli" deb atalgan odatdagi texnologiyasi bilan bir
qatorda geografik axborot tizimidan foydalangan holda kartalar yaratishning
kompyuterli texnologiyasi jadal sur’atlar bilan rivojlanmoqda.
Oddiy qilib aytganda, GATga tabiat va jamiyat ob’ektlari va hodisalari

haqidagi topografik, geodezik, yer, suv resurslari va boshqa kartografik axborotni
yigʻish, ularga ishlov berish, EHM xotirasida saqlash, yangilash, taxlil qilish, yana
qayta ishlashni ta’minlovchi avtomatlashtirilgan apparatlashgan dasturli kompleks,

deb ta’rif bersa boʻladi.
Barcha GATlarda ma’lumotlarni yigʻish, qayta ishlash, xotirada saqlash,
yangilash, taxlil qilish va ma’lumotlarni kompyuterda yoki yetarli darajada tasvir

xususiyatini qayta ishlay oladigan maxsus dasturda texnik vositalar orqali ushbu
jarayonlarni bajarish usullari e’tiborga olingan. Demak, GAT — turli usullar bilan
toʻplangan tabiiy tarmoqlar haqidagi keng mazmunli ma’lumotlar bazasiga tayangan

mukammal rivojlangan tizim hisoblanadi.

49