Page 27 - QODIROVA D. ТУПРОҚ ФИЗИКАСИ elektron darslik

jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, tuproq namunalarini tahlilga
tayyorlashga yondoshish juda xilma-xildir. Jumladan, xalqaro uslub – “V”

2 mm li elakchadan o‘tkazilgan tuproqlarni ammoniy gidroksidi (NH4OH)
bilan namlab 1 sutkadan so‘ng unga 200 ml distillangan suv solib 2 soat
qaynatiladi. Bunda NH4 ioni tuproq singdirish kompleksidagi Ca, Mg bilan

o‘rin almashinib, tuproqni disperslash qobiliyatiga ega bo‘ladi.
S.A.Astapov uslubida tuproq namunasi kimyoviy ta’sir bilan emas,
balki kuchli mexanik, fizik ta’sir bilan tahlilga tayyorlanadi. Bunda
0
namuna uzoq vaqt (6-24 soat)da namlanadi, so‘ngra 10 marta 180 ga
aylantirib, pipetka yordamida o‘rtacha namuna olinadi va undagi
mikroagregatlar aniqlanadi. Shuni aytish kerakki, bu uslub yordamida
faqat mikroagregatlarnigina (<0,25 mm) emas, balki makroagregatlarni

(>0,25 mm) ham aniqlash mumkin. Tuproqning makroagregatli tarkibi
Savvinov uslubida aniqlanadi.

9-jadval
Tuproq namunasini mikroagregat tahlilga tayyorlash

Namuna Tahlil Kimyoviy Mexanik va termik Namlangan Tahlil
elanadigan uchun ta’sir ishlash tuproqni o‘tkazish
elakcha olingan (ishlash) elashdagi texnikasi
diametri, mm tuproq, g elakcha
diametri, mm
Tuproq namunasini 24
3
soat davomida 200 sm
distillangan suvda
bo‘ktirish, so‘ngra 2 soat
qaynatiladi yoki loyqani
Xalqaro “V” 10-15 NH4OH mexanik etish ezish Yo‘q Dekantatsiya
2
hamda tayyorlangan
suspenziyani 2 soat
davomida minutiga 200
chastotali tebratgichda
chayqatish.
Tuproq namunasini 1 litrli
silindrda 6-24 soat
S.A.Astapov davomida uning to‘la Pipetka
10,5,3,1 yordamida
(elakchalar 20-30 yo‘q nam sig‘imi holatigacha Yo‘q o‘rtacha
to‘plamida) namlash, so‘ngra 1 l namuna olish
0
silindrni 180 da 10 marta
aylantirish.
Tuproq namunasini 24 Pipetka
N.A.Kachin- 3
skiy 10-30 yo‘q soat davomida 250 sm 0,25 yordamida
o‘rtacha
suvda
distillangan
1
bo‘ktirish, so‘ngra 2 soat namuna olish
25