Page 125 - Қодирова_электрон монография 2024

Шеробод тумани
17 Эскидан 0-15 11,5 9,0 10,0
суғориладиган 15-30 7,5 6,0 6,5
ўтлоқи-тақир 30-50 4,0 3,0 3,5
тупроқ, кучсиз 50-70 1,6 1,2 1,2
шўрланган
18 Янгидан 0-15 3,0 2,0 2,5
ўзлаштирилган чўл- 15-30 1,4 1,0 1,2
ўтлоқи тупроқ, 30-50 0,3 0,2 0,2
кучли шўрланган 50-70 0,1 - -

Қизириқ тумани
27 Суғориладиган 0-15 2,5 1,5 2,0
ўтлоқи қумли чўл 15-30 1,4 1,0 1,2
тупроқ, кучсиз 30-50 0,7 0,3 0,6
шўрланган 50-70 0,3 0,1 0,1
Жарқўрғон тумани
28 Эскидан 0-15 2,5 2,0 2,0
суғориладиган 15-30 1,4 1,0 1,1
тақирсимон-ўтлоқи 30-50 0,4 0,1 0,3
тупроқ, ўртача 50-70 0,1 - -
шўрланган

Аниқланишича, муайян физик-кимёвий хоссаларга эга бўлган

ҳар бир тупроқ типида маълум микроорганизм гуруҳлари ва
миқдори ривожланади, бу эса мазкур шароит ва мавсум учун
характерли бўлган биологик мувозанатни белгилайди. Шундай

қилиб, мой кислотали бактериялар миқдори бўйича чўл минтақаси
тупроқларини қуйидаги камаювчи қаторга қўйишимиз мумкин:
эскидан суғориладиган ўтлоқи, эскидан суғориладиган ўтлоқи-
тақир, суғориладиган тақир-ўтлоқи, суғориладиган тақирсимон-

ўтлоқи, ўтлоқи қумли-чўл тупроқлари.
Демак, мой кислотали бактериялар миқдори, авваламбор,
тупроқларнинг географик жойлашувига боғлиқдир. Бир шароитда

ушбу гуруҳ микрорганизмлари сонининг камлиги оптимал ҳарорат
ва намнинг етишмаслиги бўлса, бошқа шароитда органик
моддаларнинг камлиги ва деградация жараёнлари бўлса,
қолганларида эса юқорида кўрсатилган омиллар мажмуасига боғлиқ

бўлиши кузатилди.
Аэроб целлюлозо парчаловчи микроорганизмлар. Табиатда
органик бирикмалардан целлюлоза энг кўп тарқалгандир.

Целлюлоза тупроқда аэроб ва анаэроб микроорганизмлар томонидан

111