Page 173 - สุขศึกษา พลศึกษา ม.ต้น

173

บทที่ 10

อาชีพแปรรูปสมุนไพร

สมุนไพรกับบทบาททางเศรษฐกิจ

สมุนไพร หมายถึง พืชที่มีสรรพคุณในการรักษาโรค หรืออาการเจ็บปวยตาง ๆ การใช

สมุนไพรสําหรับรักษาโรค หรืออาการเจ็บปวยตางๆ นี้ จะตองนําเอาสมุนไพรตั้งแตสองชนิดขึ้นไป
มาผสมรวมกันซึ่งจะเรียกวา ยา ในตํารับยา นอกจากพืชสมุนไพรแลวยังอาจประกอบดวยสัตวและ

แรธาตุอีกดวย เราเรียกพืช สัตว หรือแรธาตุที่เปนสวนประกอบของยานี้วา เภสัชวัตถุ สมุนไพร

เปนสวนหนึ่งในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ กระทรวงสาธารณสุขไดดําเนิน โครงการ
สมุนไพรกับสาธารณสุขมูลฐาน โดยเนนการนําสมุนไพรมาใชบําบัดรักษาโรคใน สถานบริการ

สาธารณสุขของรัฐมากขึ้น และ สงเสริมใหปลูกสมุนไพรเพื่อใชภายในหมูบานเปนการสนับสนุน

ใหมีการใชสมุนไพรมากยิ่งขึ้น อันเปนวิธีหนึ่งที่จะชวยประเทศชาติประหยัดเงินตราในการสั่งซื้อยา
สําเร็จรูปจากตางประเทศไดปละเปนจํานวนมาก

การผลิตสมุนไพรในรูปแบบการประกอบอาชีพ

ปจจุบันมีผูพยายามศึกษาคนควาเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑสมุนไพรใหสามารถนํามาใชใน

รูปแบบที่สะดวกยิ่งขึ้น เชน นํามาบดเปนผงบรรจุแคปซูล ตอกเปนยาเม็ด เตรียมเปนครีมหรือยา
ขี้ผึ้งเพื่อใชทาภายนอก เปนตน ในการศึกษาวิจัยเพื่อนําสมุนไพรมาใชเปนยาแผนปจจุบันนั้น ไดมี

การวิจัยอยางกวางขวาง โดยพยายามสกัดสารสําคัญจากสมุนไพรเพื่อใหไดสารที่บริสุทธิ์ ศึกษา

คุณสมบัติทางดานเคมี ฟสิกสของสารเพื่อใหทราบวาเปนสารชนิดใด ตรวจสอบฤทธิ์ดานเภสัช
วิทยาในสัตวทดลองเพื่อดูใหไดผลดีในการรักษาโรคหรือไมเพียงใด ศึกษาความเปนพิษและ

ผลขางเคียง เมื่อพบวาสารชนิดใดใหผลในการรักษาที่ดี โดยไมมีพิษหรือมีพิษขางเคียงนอยจึงนํา

สารนั้นมาเตรียมเปนยารูปแบบที่เหมาะสมเพื่อทดลองใชตอไป

การแปรรูปสมุนไพรเพื่อการจําหนาย

สมุนไพรถูกนํามาใชสารพัดประโยชน และถูกแปรรูปออกมาในแบบตางๆเพื่อการจํานาย

ซึ่งสามารถนํามาใชประกอบอาชีพ ทั่งอาชีพหลัก ละอาชีพเสริมได สิ่งสําคัญที่สุดของการแปรรูป
สมุนไพร คือ การปรุงสมุนไพร

การปรุงสมุนไพรหมายถึง การสกัดเอาตัวยาออกมาจากเนื้อไมยา สารที่ใชสกัดเอาตัวยา

ออกมาที่นิยมใชกัน ไดแก น้ําและเหลา สมุนไพรที่นํามาปรุงตามภูมิปญญาดั้งเดิมมี 7 รูปแบบ คือ