Page 141 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

КИчИК РОБеРТ ЛУКАС

Лукас таъминот назариясини ишлаб чиқди, у одамларни тизимсиз
пул-кредит сиёсати билан алдаб қўйиши мумкинлигини таклиф қилди,
яъни инсон капиталини тўплашнинг Узава-Лукас модели (Хирофуми
Узава билан биргаликда) ва «Лукас парадокси», унда нега кўпроқ ка-
питал ривожланган давлатлардан ривожланаётган мамлакатларга
оқиб келмаслигини кўриб чиқади. Лукас ва Пол Ромерлар эндоген ўсиш
назариясининг туғилиши ва 1980-йилларнинг охири ва 1990-йилларда
иқтисодий ўсиш бўйича тадқиқотларнинг тикланиши ҳақида прогноз
қилишган. ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
Шунингдек, у хулқ-атвор иқтисодиётига асос солиб, инвесторлар-
нинг мантиқсизлиги асосида битта нарх қонунидан четга чиқишни
тушуниш учун интеллектуал асос яратди. Рационал кутилмалар на-
зариясини ишлаб чиққанлиги ва қўллагани учун 1995 йилда иқтисодиёт
бўйича Нобель мукофотига сазовор бўлган.

кИчИк РОБЕРТ ЛУкАС БИЛАН СУҲБАТ

Роберт Лукас – охирги 25–30 йиллар ичи-
да макроиқтисодиёт ва монетаризм билан
шуғулланувчилар орасида машҳур ва тан
олинган иқтисодчилардан биридир. Унинг
ишлари таълимни бутунлай қайта кўриб
чиқиш, уни жонлантиришга, оптимал ку-
тилмалар таъсирини кўришга ундади. Унинг
ёрдамида даврий тебраниш назарияси пай-
до бўлди. Ўша пайтда таҳлилий ташкил
этувчиларни ёритиб бериш, давлат сиёса-
тини ишлаб чиқиш учун эконометрик мо-
деллардан фойдаланиш зарур бўлган. Уш-
бу ютуқлари эвазига иқтисодиёт соҳасида
1995 йилда Роберт Лукас нобель мукофоти
билан тақдирланган. Бундан ташқари, унинг бошқа соҳаларга қўшган
ҳиссаси яна бир нечта мукофотга «тортиши» мумкин эди. Улар ораси-
да – активлар қийматини аниқлаш, иқтисодий ўсиш ва ривожланиш,
валюта курсини аниқлаш, энг қулай фискал ва инфляцион сиёсат
ҳамда динамик рекурсив моделлар таҳлили учун асос ҳисобланувчи
илмий ишларни келтириб ўтиш мумкин.
Чикаго университети иқтисодчи ҳаётида муҳим роль ўйнади. Бу ерда
у бакалавр ва докторлик даражасини олиб, 1975 йилдан факультетга
1 1