Page 143 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

КИчИК РОБеРТ ЛУКАС

1950 йили Чикаго университетига ўқишга кирдим, шунда мен учун
илмий изланиш энг керакли эканлигини тушуниб етдим. коллежда
менинг қизиқишларим тарихни ўрганишга етаклади. Магистратурада
ўқиган пайтларимда иқтисодиётни жиддий ўрганишга киришдим.
Маккаллум: Нима учун Сиз Чикагога бордингиз ўқиш учун?
Лукас: Мен уйда қолиб Сиэтлдаги вашингтон университетига топ-
ширишим ҳам мумкин эди. Бироқ, Чикаго университети барча хара-
жатларимни қоплаш учун менга стипендия тақдим этди. Бу менинг
она шаҳримдан чиқиб кетишим учун катта имконият эди, айниқса, ўша ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
пайтлари бу мен учун жуда муҳим эди.
Маккаллум: Нима учун иқтисодиётга ўтишга қарор қилдингиз?
Лукас: Мен тарихдан иқтисодиётга ўтаётганимда, иқтисодиёт
қандай ишлаши ва иқтисодчилар нима билан шуғулланиши ҳақида ту-
шунчага эга эмас эдим. Бироқ, яқин орада мен ўзим учун буни очдим,
иқтисодиёт учун муҳим ролни математика фанлари ташкил этар экан.
Маккаллум: Математика бўйича бундай чуқур билимга қандай
эришдингиз?
Лукас: 1960 йил бошларида иқтисодчи бўлиш учун математик би-
лимга эга бўлиш шарт эмаслигини кўпчилик унутиб қўйди. Ҳали кол-
лежда, тарих билан жиддий шуғулланишимдан олдин, мен ҳисоблаш
математикаси ва дифференциал тенгламаларни ўрганган эдим. Са-
муэлсоннинг китобларидан мен ҳам бошқа ҳамкасбларим каби мате-
матиканинг иқтисодиётда асосий ўрин тутишини билиб олган эдим.
Магистратурада ўқиб юрган пайтларим, мен чизиқли алгебра курси-
ни ва ҳисоблаш математикасининг чуқурлашган курсини тугатдим.
Бундан ташқари, Чикаго университетининг Статистика факультетида
ўқитиладиган математик статистика курсига қатнардим. шундай кўп
билимга эга бўлишимга қарамай, мен яна кўпроқ мустақил шуғулланар
эдим, ҳозирда қўлланиладиган математик аппаратларни эса магистра-
турани битирганимдан кейин ўрганганман.
Маккаллум: Чикаго университетида аспирантурада ўқиб юрган
пайтларингиз қайси устозингиз сизга катта таъсир кўрсатган?
Лукас: Милтон Фридман барча талабаларга, шу қатори менга ҳам,
катта таъсир кўрсатди. Унинг назария йўналишидаги 2 та курси ажойиб
эди. шунчаки бизнинг дунё ҳақидаги тасаввуримизни ўзгартирди у.
Ўша пайтларда мен барча нарсани ўзимга қабул қилиб, бошқа педагог-
лардан ҳам кўпгина нарсани ўргандим. ел Ҳарбергер миқдорий муво-
занатнинг умумий моделлари билан шуғулланарди ва бу ҳозирги пайт-
да ҳам замонавий кўринишга эга. Макроиқтисодиёт соҳасида Мартин
1