Page 138 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

РОБеРТ ЖеЙМС ШИЛЛеР

кэмпбелл: Турмуш қуриш мумкин, лекин ҳужжатларни муста-
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
қил равишда топшириш мумкин эди-ку.
шиллер: Бу жорий солиқ қонунчилигига зид эди. агар даромад
солиғини бошқариш автоматлаштирилган бўлганда осонроқ бўларди
– тугмани босасиз ва турли шаклларни киритасиз. Бундай технология
мавжуд эмаслиги туфайли Yale Tuition Payment Option компания солиқ
декларацияси бланкидан фойдаланишга мажбур бўлди. янги китобим-
нинг мавзуларидан бири шундаки, ҳозирги кунда технологиялар шу
қадар ривожланмоқдаки, институтлар янада мураккаб бўлиши керак.
кэмпбелл: Агар солиқ кодексига қаралса, бу юз бера бошлагани-
ни кўрамиз. Солиқ кодекси мураккаблашиб бормоқда, чунки турли
ҳисобларни амалга ошириш имконияти пайдо бўлган.
шиллер: Маълумки, хатарларни тўғри бошқариш учун мурак-
каблик зарур. Лекин ҳар ҳолда ирвинг Фишернинг ишларидан кўп-
чилик ҳайратланган, у новатор эди. У индексланган облигацияларни
чиқаришга интилган. Унда иқтисодиётга амалий ёндашув мавжуд бў-
либ, ҳатто сўровлар ҳам ўтказган.
кэмпбелл: Ҳақиқатданми, бундан бехабар эдим.
шиллер: У «Пуллар иллюзияси» китобида Германияда гиперин-
фляция даврида дўкон эгалари орасида ўтказилган сўров ҳақида сўзла-
ган. У нархларни нима сабабдан кўтарилганлигини сўрайди ва қарор
қабул қилишда инфляция қандай ўрин тутишини тушунишмаган деган
хулосага келади. Бу Йелдаги анъананинг бир кўриниши – иқтисодий
сиёсат диққат марказида бўлган амалий тадқиқот ўтказиш.
айтганча, «Мacroeconomic Dynamics» Йель анъаналари тўғриси-
даги мақола-ку. Дэвид коландер мен ва Жим Тобин билан иқтисодиётда
Йель анъаналари тўғрисида суҳбатлашдик (Collander, 1999).
кэмпбелл: Охирги савол. Келажак ҳақида сўзлашсак, истиқболли
ҳисобланган тадқиқотлар учун – сиз ва фан учун кейинги 10 йил-
да бирор-бир мавзу борми? Агар ҳузурингизга магистрант келиб:
«Тадқиқот учун соҳа ёки ғоя изламоқдаман» – деса, сиз қандай
маслаҳат берасиз?
шиллер: Бундай узоқ давр учун ҳаракатларни прогнозлаш жуда
мушкул ҳеч қачон мен ўз тадқиқотларимни олдиндан режалаштирма-
ганман. Лекин бу масалада нима дейишни биламан.
Биринчидан, эҳтимол, аксарият иқтисодчилар ахборот инқилоби
туфайли харажатлар қанчага камайди деган саволга ҳеч қандай жа-
воб беришмайди. Биз иқтисодчи сифатида бундан қандай фойдаланиш
мумкинлиги тўғрисида ўйлашимиз керак. шунинг учун тадқиқотчи-
1