Page 145 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)
P. 145

КИчИК РОБеРТ ЛУКАС

           ларида меҳнат муносабатлари ҳақида тақдимот қилишимга чақирар эди,
           бироқ мен унинг семинарларида онда-сонда иштирок этар эдим.
              Маккаллум: Унда сиз пул муносабатлари ва банклар тўғрисидаги
           семинарларда қатнашмаган экансиз-да?
              Лукас: Ўша пайтларда семинар-амалиётларда фақат таклиф қилин-
           ганларгина қатнашишар эди, лекин мени пул муносабатлари ва банклар
           тўғрисидаги  семинар-амалиётларга  таклиф  қилишмаган.  Бунга  сабаб
           ҳам йўқ эди. Бу соҳа билан мен қизиқмас эдим. Мени кўпроқ экономет-
           рика ва давлат молияси қизиқтирар эди. шу билан бирга, мен Фридман             ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
           билан ишламас эдим.
              Маккаллум:  Сиз  1963  йилда  Карнеги-Меллонда  (у  вақтларда
           Карнеги технологиялар институти) катта ўқитувчи (доцент) ла-
           возимида эдингиз. Шундайми?
              Лукас: Ҳа, мен ишимни олий саноат бошқарув мактабида 1963 йил
           сентябрь ойидан бошладим. Трен Долбир, Мел Ҳайнич, Морт кемийен,
           Лестер Лейв ва Тим Магуайрлар билан бирга. Биз янги факультет дека-
           ни Дик Сайертнинг биринчи қаторида эдик.
              Маккаллум: Рационал кутилмаларни ўрганишни қандай бошла-
           дингиз? Жон Мут қай даражада сизга кучли таъсир кўрсатди?
              Лукас: Чикаго университетини тарк этганимда Цви Грилихес мен-
           га Жон Мутнинг ишларига этибор беришимни таъкидлади, мен ундан
           кўп нарсани ўрганишим мумкин эди. Бу жуда яхши маслаҳат эди! Мен
           ҳақиқатдан ҳам Жекдан кўп нарсани ўргандим, лекин мен рационал ку-
           тилмаларни жиддий қабул қилишим учун бир неча йил ўтиб кетди. Бу
           едом Прескотт билан «инвестициянинг ноаниқлик шароити» мавзуси
           бўйича ишлаганимизда содир бўлди.
              Маккаллум: Нима деб ўйлайсиз, Мут ўзининг рационал кутил-
           ма гипотезаси ёндашувига қандай келди?
              Лукас: Унинг «Рационал кутилма ва нархнинг ҳаракат назарияси»
           мақоласи жудаям қизиқарли ва маълумотга бой. Бу ерда Герберт Сай-
           моннинг иқтисодий хулқ ишига қандай таъсир қилганини ва бунга Мут
           қандай қараган ва рационал кутилма гипотезасига қандай етиб келган-
           лиги ҳақида кўриш мумкин. (Бир вақтлар мен уни Гербертнинг ўзи би-
           лан муҳокама қилмоқчи эдим бизга катта таъсир ўтказганлиги мисоли-
           да, бироқ у мендан ранжиб таклифимни қабул қилмади.)
              Жек Хоултон, Модильяни ва Саймонлар билан бирга ёзилган «иш-
           лаб чиқаришни режалаштириш, захира ва ишчи кучи» монографиясига
           ҳаммуаллиф эди. Бу меҳнат меъёр ва таҳлил операцияларига бағишланган
           эди. Унда менежерларнинг ҳар хил ўзгаришларига қараб қандай қарор
                                                                                       1
   140   141   142   143   144   145   146   147   148   149   150