Page 145 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

КИчИК РОБеРТ ЛУКАС

ларида меҳнат муносабатлари ҳақида тақдимот қилишимга чақирар эди,
бироқ мен унинг семинарларида онда-сонда иштирок этар эдим.
Маккаллум: Унда сиз пул муносабатлари ва банклар тўғрисидаги
семинарларда қатнашмаган экансиз-да?
Лукас: Ўша пайтларда семинар-амалиётларда фақат таклиф қилин-
ганларгина қатнашишар эди, лекин мени пул муносабатлари ва банклар
тўғрисидаги семинар-амалиётларга таклиф қилишмаган. Бунга сабаб
ҳам йўқ эди. Бу соҳа билан мен қизиқмас эдим. Мени кўпроқ экономет-
рика ва давлат молияси қизиқтирар эди. шу билан бирга, мен Фридман ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
билан ишламас эдим.
Маккаллум: Сиз 1963 йилда Карнеги-Меллонда (у вақтларда
Карнеги технологиялар институти) катта ўқитувчи (доцент) ла-
возимида эдингиз. Шундайми?
Лукас: Ҳа, мен ишимни олий саноат бошқарув мактабида 1963 йил
сентябрь ойидан бошладим. Трен Долбир, Мел Ҳайнич, Морт кемийен,
Лестер Лейв ва Тим Магуайрлар билан бирга. Биз янги факультет дека-
ни Дик Сайертнинг биринчи қаторида эдик.
Маккаллум: Рационал кутилмаларни ўрганишни қандай бошла-
дингиз? Жон Мут қай даражада сизга кучли таъсир кўрсатди?
Лукас: Чикаго университетини тарк этганимда Цви Грилихес мен-
га Жон Мутнинг ишларига этибор беришимни таъкидлади, мен ундан
кўп нарсани ўрганишим мумкин эди. Бу жуда яхши маслаҳат эди! Мен
ҳақиқатдан ҳам Жекдан кўп нарсани ўргандим, лекин мен рационал ку-
тилмаларни жиддий қабул қилишим учун бир неча йил ўтиб кетди. Бу
едом Прескотт билан «инвестициянинг ноаниқлик шароити» мавзуси
бўйича ишлаганимизда содир бўлди.
Маккаллум: Нима деб ўйлайсиз, Мут ўзининг рационал кутил-
ма гипотезаси ёндашувига қандай келди?
Лукас: Унинг «Рационал кутилма ва нархнинг ҳаракат назарияси»
мақоласи жудаям қизиқарли ва маълумотга бой. Бу ерда Герберт Сай-
моннинг иқтисодий хулқ ишига қандай таъсир қилганини ва бунга Мут
қандай қараган ва рационал кутилма гипотезасига қандай етиб келган-
лиги ҳақида кўриш мумкин. (Бир вақтлар мен уни Гербертнинг ўзи би-
лан муҳокама қилмоқчи эдим бизга катта таъсир ўтказганлиги мисоли-
да, бироқ у мендан ранжиб таклифимни қабул қилмади.)
Жек Хоултон, Модильяни ва Саймонлар билан бирга ёзилган «иш-
лаб чиқаришни режалаштириш, захира ва ишчи кучи» монографиясига
ҳаммуаллиф эди. Бу меҳнат меъёр ва таҳлил операцияларига бағишланган
эди. Унда менежерларнинг ҳар хил ўзгаришларига қараб қандай қарор
1