Page 147 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

КИчИК РОБеРТ ЛУКАС

онард Реппинг ва Aлан Мелцер – уларнинг иқтисодий қарашлари менга
яқин эди. Саймон, Мут, касс ва Прескотт билан менинг хаёлимга ҳам
келмайдиган мавзуларни қараб чиқар эдик.
Маккаллум: Сизнинг нуқтаи назарингизда касбингиз ривож-
ланиши учун жуда муҳим бўлган 1974-1975-йилларда Чикагога
қайтганингиздаги муҳит ҳақида гапириб берсангиз, илтимос.
Лукас: Биринчидан, мен касбий малакамни Чикаго талабаларига
макроиқтисодиёт фанидан дарс беришдан бошлаганман (Aллан Мел-
цер буни амалга оширган). Бу мен учун рағбат эди. Менинг изланишла- ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
рим «Даврий бизнесни тушуниш» ва «Даврийликнинг метод ва муам-
молари» тўғрисида бўлиб, бу эса аспирантурага дарс бериш имконини
ҳам берган эди.
Маккаллум: Бошқа қизиқишларга ўтишдан олдин, шунақа пайт-
лар бўлганми, мавзуга тааллуқли бўлган бирор иш қилишни хоҳ-
лаганмисиз?
Лукас: Машҳур олимлар сингари, ўйлашимча, мени ҳам олдинги ин-
тилиш, ривожланиш қувонтирган. шунинг учун макроиқтисодиётдаги
умумий барқарорлик ютуқларидан хурсандман. Бошқа томондан
хурсандманки, мен ҳақиқий иш даврининг (циклининг) жуда кўп
тадқиқотларини ўргандим. Мен ўйлайманки, ҳозирги назария 15 йил
олдинги ўй-фикрларимдан бутунлай фарқ қилади.
Маккаллум: Назарингизда, қанчалик даражада муҳим техноло-
гик шоклар бизнес даврини яратишда аҳамият касб этган?
Лукас: Қайси цикл ҳақида гапиришимизга боғлиқ. Aгар 1930 йил-
даги депрессия ҳақида гап борадиган бўлса, унда технологик шок жуда
муҳим ва бошқа реал шоклар бу воқеанинг 80% ига ҳам етмайди.
Маккаллум: Аммо, «Технологик ва бошқа реал шоклар» давлат
харажатларини, олди-сотди шартларини ва бошқа нарсаларнинг
бўлишини афзал кўради. Ишлаб чиқаришда қанақа технологик
қийинчилиги бор деб ўйлайсиз?
Лукас: Мен билмайман, 80% деб ўйлаганимни ҳисобга олсак, бу-
ларни ва бошқа реал шокларни синдириш демакдир. Мен ҳаттоки «Тоза
технологик зарба» борлигига ишонмайман. Ўйлайманки, мен учун энг
муҳим қийинчилик рақобатбардош бозорларда эффективликни таъ-
минлаш.
Маккаллум: Фикрингизча, муҳим иқтисодий ҳодисаларда бир
хил баҳо бўлиши мумкинми?
Лукас: Ҳа. Aмалиётда, айниқса, бу жуда оғир монетар назария биз-
ни кутилмага олиб келганидан кўра замонавий иқтисодиётни қўйиш
афзалроқдир. Мен «қаттиқ баҳо» устида албатта ўйлаб кўрмоқчиман.
1