Page 164 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

РОБеРТ ЖОН AУМАНН

носабатга таъсир этишига тааллуқли масалалар ҳам юзада бўлган. шу-
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
нинг учун Машлер ва мен ҳамда кейинроқ бизга қўшилган штернс ҳам
тўлиқсиз ахборот шароитида такрорланувчи ўйинлар назариясини ярат-
дик. Бу назария 1966–1968-йилларда нашр этилган бир нечта ҳисоботда
баён қилинган, лекин кўп йиллар давомида тақиқланган эди.
Ҳарт: Лекин ротапринтда нашр этилган қароқчилик нусхалари
тарқатган назария тарафдорлари учун эмас. Лекин, уларни қўлга
киритиш ҳам жуда қийин кечган.
Ауманн: Пировардида 1995 йилда улар MIT Press (Aumann, Mascher,
1995) нашриётида чоп этилди, бунда 1960 йилдан эътиборан юз бер-
ган ҳамма ҳолатлар батафсил ёритиб берилган. Бу жуда катта тажриба
эди. Математика нуқтаи назаридан мазкур йўналишдаги жиддий ишлар
1970 йилнинг бошларида Бельгияда, COREда ва исроилда, аввал ўз та-
лабалари, кейин эса уларнинг талабалари билан олиб борилган. Бироз
вақт ўтгач, у Франция, Россия ва ундан узоқроққа кенг тарқалган. Бу
жараён ҳанузгача давом этиб келмоқда.
Ҳарт: Кашфиётларингизнинг қайси бирини энг муҳим деб ҳи-
соблайсиз?
Ауманн: Ҳар сафар буларни қисқача қилиб айтадиган бўлсак, бу
ҳақида қандайдир ёлғон тасаввур қолади. Лекин, мен ҳаракат қилиб
кўраман. Узоқ истиқболда сиз ахборотлардан уларни ёритмаган ҳолда
фойдалана олмайсиз. Сиз ахборотдан ўзингиз ёритишни хоҳлаган
ҳажмдагина фойдаланишингиз мумкин. овоза қилинмайдиган ахборот-
га эга бўлган ўйинчи ушбу ахборотдан фойдаланмасликни ўзи танлаши
лозим – шунда у ахборотни ёритмайди. Бу – жуда мураккаб танлов.
Ҳарт: Сиз Милнор-Шеплининг «океанга хос ўйинлари» ҳақида
гапириб ўтдингиз. Мен бу ҳақда бироз батафсилроқ тўхталиб
ўтишни хоҳлардим. Мазкур усул сизни «Иштирокчилар контину-
умили бозорлар» деб номланган: континуумар ёрдамида мукаммал
рақобатни моделлаштириш каби катта ишни яратишга ундади.
Ауманн: аввал ҳам айтиб ўтганимдек, 1960-1961 йилларда Мил-
нор-шеплининг «океанга хос ўйинлар»и (Oceanic Games) менга жуда
ёқди. Улар ўйинларни океанга қиёслашарди – бугунги кунда биз буни
континуум деб атаймиз – майда ўйинчилар ва кам сонли катта ўйинчи-
лар, муаллифлар уларни атом деб аташган. кейинроқ 1961 йилнинг куз
ойларида Генри киссинжер ва Ллойд шепли иштирокидаги анжуманда
Герберт Скаф катта бозорлар мавзусидаги маърузаси билан иштирок
этди, маърузада гап ўйинчиларнинг чексиз сони ҳақида борарди. Бун-
дан олдин 1959 йилда Мартин шубиннинг «Эджворт бозори ўйинлари»
1