Page 250 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ПОЛ ВОЛКеР

Мени очиқ рақобатбардош мослашувчан молия тизими афзаллик-
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
ларига қай тариқа эришамиз, уларнинг расмиятчиликка мойиллигини
ва инқироз муаммосини ҳал этмасликни енга оламиз деган фикр доим
қийнарди. Сизга айтсам, ФЗТ мен ишлаган пайтда банк томонидан
тартибга солишга катта эътибор берарди. Эҳтимол, мен бирор ишни
нотўғри бажаргандирман, лекин муаммо узлуксиз кўринишга эга.
Мерлинг: Сиз алоҳида институтлар назоратини назарда тут-
япсизми?
Волкер: алоҳида институтлар ва, умуман, тизимни ҳам. Балки, бу
мен томонимдан нокамтарликдек кўринар, лекин мен америка банкла-
ри учун капиталнинг етарлилигига тегишли стандарт талабларни яра-
тиш учун ҳамма ишни қилдим. Биз англия банки билан ҳамкорликда
капиталга талаблар бўйича Базель келишуви учун асос яратдик. кўп-
чилик бунга қарши бўлиб, бу масала бўйича халқаро келишувлар-
ни имзолашнинг иложи йўқдек туюларди. Талаблар идеал эмас, улар
ўта қатъий, уларни ўзгартириш зарур деб таъкидлашарди. Лекин мен
ҳеч нима қилмагандан кўра яхшироқ деб ҳисоблардим. Чунки, сизга
ушбу масалада янада қатъий бўлиш зарур. капиталнинг етарлилигига
халқаро талабга айлантириш эҳтимолига эга бундай замонавий талаб-
ларнинг ўзи йўқ.
Мен банкларнинг риск-менежментга «замонавий» ёндашув ишлаб
чиқиш ҳаракатларига шубҳа билан қараганман, улар математиклар
яратган назарий моделларга асосланиб, молия бозори ҳақида бирор-бир
тушунчага эга эмас. Бу ёндашувлар «хатарли сумма (қиймат)» концеп-
циясига бирлаштирилиб, у математик статистика назариясидан олин-
ган деб ўйлайман. концепция меъёрий тақсимот эгри чизиқлари ғоя-
сига асосланади, лекин, фикримча, меъёрий тақсимот молиявий ин-
қирозга сабаб бўлса, уни амалга оширишнинг иложи йўқ.
Бундай ёндашувлар, одатда, қийинчиликларга сабаб бўлади. Банк-
лар натижалар меъёрий тақсимотга эга бўлган риск-менежмент тизи-
мидан фойдаланишни истайди, лекин осиё ва LTCM Хеж фондидаги
инқирозларга кўра, бу ерда ҳам муаммолар мавжуд.
Сиз эслатмаган, мен севган яна бир мавзу, аввал айтганимдек, банк
соҳаси ва тижоратни ажратиш қимматидир. Ҳозир молия ва тижорат-
ни ажратиш деган бўлардим. Манфаатлар можароси нуқтаи назаридан,
«зарарли» инқирозлар хатарларини камайтириш, шунингдек, давлат
томонидан тартибга солиш борасида банк тизими тармоқ компанияла-
рига боғлиқ бўлмаслиги керак деган ғоя жуда қизиқарлидек кўринади.
2 0