Page 314 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ЖAК ДРеЗ

Дрез: Ҳаммаси мен карнеги университетида бирор-бир маълум их-
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
тисосликсиз профессор бўлганимда бошланди. Мени ярослав ваник
бўлимига қўшиб қўйдилар. Бу пайтда у академик таътилда бўлиб ил-
мий иш билан шуғулланарди. Бир куни Ланж факультет раҳбари Т.Лиу:
«Ушбу мавзу агар ярослав меҳнат жамоалари билан бошқарилувчи
фирмалар меҳнатини тежовчи инновацион қарорларни ўз зимммасига
олганлигини тушунтириб бера олса, менга қизиқ бўлади», – деб таъ-
кидлади.
кундузи мен ваникнинг креслосида ўтириб меҳнатни ташкил
этиш бўйича унутилган ишлар тўла шкафга қараб, Луи айтган гап-
лари ҳақида ўйлай бошладим. Фикрларим бирор шаклга эга бўлиши
биланоқ, мени меҳнат жамоалари ёрдамида бошқарилувчи компани-
ялар иқтисодиётининг умумий мувозанат модели қизиқтира бошлади
(1976).
Луининг саволига жавобим рақобатли мувозанат ва меҳнатни таш-
кил этиш мувозанати учун нисбий эквивалентлик хулосаси бўлди,
бу режали иқтисодиёт шароитида фаолият юритувчи компанияларга
нисбатан оскар Ланге ва Фред Тейлор (1938) бажарган модель билан
қиёсланувчи хулоса эди. албатта, мен шу заҳотиёқ меҳнат жамоалари
ёрдамида бошқарилувчи фирмаларни молиялаштириш ва ноаниқлик
масаласини таҳлил қилдим.
Тадқиқотнинг ушбу йўналиши менинг тўлиқсиз бозорлар ва иш
ҳақининг ўртача оптимал қатъийлиги соҳасидаги манфаатларга мос ке-
ларди, буни «Меҳнатни ташкил этиш, шартномалар ва капитал бозори»
мавзусидаги ян Сон маърузалари асосида кўриш ҳам мумкин.
ноаниқлик шароитида фирманинг норматив назарияси бўйича
тадқиқотларнинг биринчи босқичида мен Жерар Дебрёнинг тўғри
маслаҳатларига қулоқ солиб, ижтимоий неъматлар билан самарали
таъминлаш муаммосини тадқиқ этдим. натижада, «ижтимоий неъмат-
ларга нисбатан такрорий синовлар усули» номли асарим пайдо бўлиб
(1971), унинг математик таркибий қисми шамсорг томонидан умумла-
штирилган. ва 1990-йилларда макроиқтисодий кўринишдаги масала-
ларни ҳал этиш учун фойдаланилган (1991–1999).
Ликардо: Жак, бу – номаълум. Сиз ҳиссий равишда иш ҳақининг
қатъийлиги тўлиқсиз бозорлар шароитида ўртача оптимал
тақсимлашнинг мавжудлигини қай тарзда тахмин қилиши мум-
кинлигини тушунтириб бера оласизми?
Дрез: Қисқартиришга ноэластиклик тенг нархли иш ҳақини камай-
тириш ҳолатида меҳнат даромадларини суғурталайди, лекин унинг
1