Page 81 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ПОЛ ЭНТОНИ САМУЭЛьСОН

боғлиқ. натижада, касаба уюшмалари фаол ҳукумат қувватланишини
энди олмасликлари мумкин.
«Ранжиган» ишчи кучлари шиддатли корпоратив бошқарувнинг
янги тизими қаноти остида жой топдилар. япониядан фарқли равишда,
агар америка компанияси раҳбари ортиқча ходимдан халос бўлаётган
бўлса, Уолл-Стрит бунга ушбу компания акциялари қийматини оши-
риш билан жавоб берди.
«Рационал кутилмалар»нинг яна бир заиф жойи бўлиб, унга розили-
гимни «Мени бир бор алдаб, ўзинг уялиб қолишинг, икки бор алдасанг, ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
мен уялишим керак» ибораси балан билдирган бўлар эдим. Тарихчи-
иқтисодчи Эрл Гамильтон олтиннинг нархи ошса 1500–1900 йилларда
янги дунёда номинал иш ҳақи, одатда, иқтисодий ўсиш суръатларидан
қолиб кетар эди. кессель ва алчиан, охир-оқибат, одамлар қайсидир
маънода узоқ муддатли жараёнларни олдиндан кўра оладилар. Мен
бунга қисман розиман.
Баъзи бир рационал кутилмалар тарафдорлари, менинг фикримча,
«пулларнинг нейтраллиги» ва «ўзгарувчан реал ўзгаришларнинг куч-
сизлиги» қийматини оширганларида, ишлар жуда узоқ кетган бўлиша-
ди. Фридманнинг соддалаштирилган «салом 1950» монетаризми ан-
чагина эмпирик хатолари учун «сўлчилар» танқидига учради. Лекин,
Фридманни MV = PQ да M ни самарасиз бошқариш нархларнинг но-
минал даражаси кескин тебранишидан ҳам катта зарар етказиши мум-
кин деган хато Лукас давомчилари томонидан айбланиши унга шахсан
тегиб кетган бўлиши керак.
Замонавий статистик методика, менинг назаримда, Лукас, Саржент,
Ҳансен, Брок, Прескотт, Симс, Грейнжер, Энгл ҳамда Сток ва Уот-
сонларнинг кўпгина кашфиётлари ва инновациялари учун миннатдор
бўлиши керак. Бироқ, ҳозиргача кўп нарса таҳлилни талаб қилади.
Қандайдир назария таркиби мавжуд бўлмаган векторли актогрессия-
ларда ҳам худди шундай вазият юзага келган. Бундан ташқари, Грейн-
жернинг сабабиятига тестлардан ўтган ўзгарувчанлари, бу тестлардан
ўтмаганлари каби, келажакда ҳам худди шундай натижалар бериши
мумкин. иқтисодий тарихнинг ностационарлиги хижолат торттириб,
ўтмиш мисоллари асосида қилинган хулосаларга ишонч даражасини
заифлаштиради.
Бу мени нигилизмга олиб бормайди, балки реализмга ва оливер
Твист каби анча чуқур тадқиқотларга олиб боради.
Федерал захира тизими органлари томонидан илмий маслаҳатчилар
билан ўтказган мажлисларда иштирок этганларнинг бири, одатда, «ра-
1