Page 78 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ПОЛ ЭНТОНИ САМУЭЛьСОН

Кеннедининг иқтисодий сиёсатини ишлаб чиқиш ва олиб боришда
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
сизнинг иштирок этиш даражангиз қандай ва бунда яна ким фаол
иштирок этган?
Самуэльсон: Мен сенатор Жон кеннедининг унинг ақл маркази-
га қўшилиш ҳақидаги таклифига ҳафсаласиз қараганман. Мен инау-
гурация кунигача унинг номзоди президент сайловларига киритила
бошлаган вақтдан бошлаб иқтисодий масалалар бўйича унинг бош
маслаҳатчиси бўлганман. Фикрларимизнинг ўхшашлиги ва бир-бири-
мизни ўзаро ёқтиришимиз бирлаштириб турар эди бизни. Мен ҳеч қачон
вашингтонда ўтказган вақтимга ачинмайман. Бунга иккита сабаб бор.
Биринчидан, тадқиқотлар – мен яхши кўрадиган фаолият. иккинчидан,
президент қошида ўша вақтдаги энг таниқли иқтисодий маслаҳатчилар
гуруҳи бўлган. Унинг таркибига Геллер, Тобин, Гордон кирар эди (Мен
уларни ҳам ишчи гуруҳга жалб этилишига эришдим). Фақат мендан
кўпроқ вақтимни вашингтонда ўтказишни талаб қилишганларида, мен
тўполон қилганман, чунки бу кембрижга зиён етказар эди.
Барнетт: Қандай қилиб математик-иқтисодчи бўлиб қолгансиз?
Айтишларича, сиз физика ва математикадан бошлагансиз, иқти-
содга эса кейин кириб келган экансиз.
Самуэльсон: Мен мактаб пайтиданоқ математикага жуда қизи-
қишимга қарамай, математика бизнинг авлодимиз ечиши лозим бўл-
ган масалаларни ечишда математика қанчалик фойдали эканлигини
иқтисодиётни ўргана бошлаганимдагина тушунганман.
Ўзи қари қиз бўлган Бьюл шусмит таниқли математика ўқитувчиси
бўлган. У Чикаго университетидан унчалик узоқ бўлмаган Гайдпарк
ўрта мактабида дарс берар эди. Унинг баъзи тарбияланувчилари машҳур
олим бўлиб етишишган. 1996 йилда фанга қўшган ҳиссаси учун меда-
ли билан саккизта тақдирланганларнинг иккитаси унинг ўқувчилари
бўлган – Рой Рэднер ва менинг укам Роберт Саммерс. Мен математика,
алгебра, геометрия ва (зерикарли) тригонометрия бўйича таклиф эти-
лаётган курсларнинг кўпини тинглаганман.
Математика курсидан ташқари, мен ўзим мустақил ўқиш би-
лан шуғулланганман. Мен, ҳали Жорж Стиглер аспирант бўлган ўша
пайтда Генри шульц томонидан детерминантлар кўрсатилмагунига
қадар, детерминатларни зерикарли деб ҳисоблар эдим. Бу менинг улар
ҳақидаги тасаввуримни ўзгартириб юборди. Лагранжнинг кўпайтув-
чилари ҳақида билганимга қадар мен курно-нэш дуополиясини ечиш-
да штакельберг модели модификациясини ишлаб чиқдим. Элиталар
циркуляцияси назариясини ишлаб чиққанда матрицали кўпайтиришни