Page 88 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ЖеЙМС ТОБИН

лаш имкониятига эга бўлганман. 1946 йилда Гарвардга қайтган даврим
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
мен учун энг яхши кунларим бўлган – мен бўлажак турмуш ўртоғимни
учратган эдим ўшанда. Биз 1946 йилнинг баҳорида танишдик, куз фас-
лида эса турмуш қурдик. агар мен вашингтонга кетганимда бу ҳолат
юз бермаган бўларди. У менга нью-Ҳейвендан ташқари исталган жойга
боришини айтди, лекин биз барибир ўша ерга бордик ва ушбу шаҳарни
рафиқам ёқтириб қолди.
коландер: Келинг, Йель мактаби тўғрисида гаплашайлик.
Тобин: Боб шиллер ва Барнетга келсак, айтишим лозимки, Йель
мактаби ва бошқа норасмий институтлар деб номлаш ўртасида баъзи
чалкашликлар мавжуд. Бу гуруҳни Йель мактаби деб номлаш мум-
кин, чунки эски макроиқтисодиёт мактабига тааллуқли бўлганлар-
дан ташқари унинг таркибига бошқа кишилар ҳам киради. Бизнес-
даврлар тарафдори крис Симс, жуда ажойиб инсон Мартин шубик
ва Жон Жинакполос, у билан бизнинг макроиқтисодиёт соҳасидаги
қарашларимиз мос келади. Математик-назариётчи Герберт Скаф, шу-
нингдек, йирик иқтисодчи-неоклассикчи Т.шринивасанлар ҳам кира-
ди. Барнетт ва шиллер томонидан тузилган рўйхатга тушганлар ушбу
«кофе-гуруҳлар»нинг бир қисми ҳисобланади, лекин мен уларни Йель
мактаби деб атамаган бўлардим. Бу Йель иқтисодиёт факультети дои-
расидаги руҳан яқин кишиларнинг қизиқарли гуруҳидир.
коландер: Ўша вақтда сиз Йель мактабини қандай таърифла-
ган бўлардингиз?
Тобин: кишилар Йель мактаби замирида кўзда тутаётганлари
1950-йилларга бориб тақалади. Ўз ишларимизда биз кейнсчиликнинг
иқтисодий ғояларини тизимли қарашларга асосланган ҳолда намоён
этишга ҳаракат қилганмиз. Монетар сиёсатга келадиган бўлсак, у ҳолда
Йель мактаби ўзининг монетаризмдан фарқли бўлган, монетар ва фис-
кал сиёсат имкониятларини қарама-қарши қўйган. Мен монетаристлар-
га қарши курашга кўп вақт ва куч сарфладим.
1970-йилларда Йель битирувчиларига махсус майкалар чиқариб,
унинг орқа томонида «Йель мактаби» деган ёзувни чиқариб, ҳаддан
ташқари кўп реклама қилинган. Бу, асосан, «Чикаго мактаби»га жаво-
бан чиқарилган эди. Майканинг олди томонидан «Фақат Q қийматга
эга» деб ёзиб қўйилган. кейинчалик мен уни «М қийматга эга» де-
ган ёзув бўлиши лозим деб танқид қилган эдим. Ўйлайманки, бу ми-
сол қайсидир маънода менинг «Йель мактаби» атамасининг аҳамияти
тўғрисидаги фикрларимнинг тасдиғи ҳисобланади. Бу вақтда мактаб
вакиллари нафақат макроиқтисодиёт, балки монетар назария билан