Page 106 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
larni bozorga yangi mahsulot yoki xizmat sifatida olib chiqish mexa-
nizmi quyidagilardan iborat bo‘lishi mumkin:
• avvaldan faoliyat ko‘rsatuvchi kompaniyalarning mutaxassisla-
ridan tashkil topgan yangi kompaniyalar;
• litsenziyalash;

• xodimlarni jalb qilish;
• yirik kompaniyalar bilan hamkorlikda ustuvor texnologiyalarni
birgalikda ishlab chiqish va rivojlantirish.
Bundan tashqari, dastlab firmalarning tadqiqot markazlari
tashqarisida paydo bo‘ladigan va keyinchalik kompaniya ichkarisida
qabul qilinadigan va foydalaniladigan va buning natijasida
kompaniyaning chegaralari tobora shaffoflashib boradigan teskari
jarayon ham mavjud. Quyidagi jadvalda G. Chesbro tomonidan yopiq
va ochiq innovatsiyalar tamoyillarining o‘zaro taqqoslanishi keltirib

o‘tilgan.
Yopiq innovatsiyalarga ega bo‘lgan kompaniyalarning asosiy
jihatlari:
• g‘oyalarning asosiy qismi kompaniyaning o‘ziga tegishli bo‘lgan
g‘oyalar;
• xodimlar mobillik darajasining pastligi;
• venchur kapitali miqdorining kichikligi;

• yangi kompaniyalarning ozchiligi va ularning zaifligi;
• mazkur kompaniyalarda asosiy ilm tashuvchi bo‘lgan
universitetlar o‘rnining ahamiyatsiz darajada ekanligi.
“Ochiq innovatsiyalar”ga ega kompaniyalarning asosiy
xususiyatlari quyidagilardan iborat:
• kompaniya faoliyatida tashqi g‘oyalardan keng foydalanilishi;
• xodimlar mobillik darajasining yuqoriligi;
• innovatsion jarayonlarda venchur kapitalining faol ishtiroki;
• yangi kompaniyalar sonining ko‘pligi;

• universitetlar bilan yaqindan hamkorlik qilish.
Biotexnologiya, farmatsevtika, sog‘liqni saqlash xizmatlari, komp yu-
ter ishlab chiqarish, dasturiy taʼminot, kommunikatsiyalar, bank va
sug‘urta xizmatlari singari sohalardagi ko‘plab kompaniyalar bugungi

105