Page 206 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
6.2. Intellektual huquqlar
Iqtisodiyotni innovatsion tarzda rivojlantirishda intellektual
salohiyatdan samarali foydalanish bo‘yicha harakatlar rejasiga
muvofiq, “Intellektual mulk to‘g‘risidagi qonun hujjatlari
takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining

ayrim qonun hujjatlariga qo‘shimcha va o‘zgartishlar kiritish
to‘g‘risida”gi qonun loyihasi ishlab chiqildi.
Ushbu qonun loyihasini tayyorlashning zaruriyati bir necha
sabablarga asoslangan. Birinchidan, foydali modellar sifatida
muhofaza qilinadigan patentga layoqatli obyektlar doirasini
kengaytirish. Ikkinchidan, muallifning patent olish uchun talabnoma
topshirish hamda sanoat mulki obyektidan foydalanish tartibini
aniqlashtirish. Uchinchidan, talabnoma beruvchiga uning istagi
bo‘yicha talabnomani ko‘rib chiqish muddatlarini qisqartirish

imkoniyatini berish. To‘rtinchidan, talabnoma beruvchining
seleksiya yutug‘iga patent berish jarayonini tezlashtirish hamda
patent berish muddatlarini qisqartirish. Beshinchidan, talabnoma
beruvchiga seleksiya yutug‘iga patent amal qilish muddatini
tiklash imkoniyatini berish hamda intellektual mulk muhofazasini
taʼminlash. Oltinchidan, “tovar belgisi”ga doir guvohnomani berish
muddatlarini aniqlashtirish.

Loyihada amaldagi bir qator qonunlarga tegishli o‘zgartish va
qo‘shimchalarni kiritish taklif etilmoqda. Chunonchi, “Ixtirolar,
foydali modellar va sanoat namunalari to‘g‘risida”gi Qonunda foydali
modellar sifatida muhofaza qilinadigan patentga layoqatli obyektlar
doirasini kengaytirish maqsadidagi o‘zgartish aks ettirilmoqda.
Qonunning 7-moddasi har qanday sohada, yaʼni mahsulotga (xususan,
qurilma, modda, mikroorganizm shtamp, o‘simliklar yoki hayvonlar
hujayralarining turlariga) va usulga (moddiy vositalar yordamida
moddiy obyekt ustida xatti-harakatlarni amalga oshirish jarayoniga)

taalluqli bo‘lgan texnik yechim foydali model sifatida eʼtirof etilishi
haqidagi qo‘shimcha bilan to‘ldirilmoqda. Bu sohada boshqa davlatlar
tajribasi o‘rganilganda, misol uchun Ukraina va Gruziya patent
qonunchiligida foydali model obyekti sifatida mahsulot (xususan,

205