Page 204 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
“Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston
Res publikasi Qonunining 5-moddasida mualliflik huquqi obyekti
haqida gap boradi. Xususan, mazkur 5-moddaga ko‘ra: “Mualliflik hu-
quqi ijodiy faoliyat natijasi bo‘lmish fan, adabiyot va sanʼat asarlariga
nisbatan, ularning maqsadi va qadr-qimmati, shuningdek, ifo dalanish

usulidan qatʼi nazar, tatbiq etiladi.
Mualliflik huquqi quyidagi biron-bir obyektiv shaklda bo‘lgan
oshkor qilingan asarlarga ham, oshkor qilinmagan asarlarga ham
tatbiq etiladi:
yozma (qo‘lyozma, mashinkalangan yozuv, notali yozuv va hokazo);
og‘zaki (omma oldida so‘zlash, omma oldida ijro etish va hokazo);
ovozli yoki video yozuv (mexanik, magnitli, raqamli, optik va hokazo);
tasvir (rasm, eskiz, manzara, tarh, chizma, kino-, tele-, video- yoki
fotokadr va hokazo);

hajmli-fazoviy (haykal, model, maket, inshoot va hokazo);
boshqa shakllardagi.
Mualliflik huquqi g‘oyalar, tamoyillar, uslublar, jarayonlar, tizimlar,
usullar yoki konsepsiyalarga emas, balki ifoda shakliga nisbatan
tatbiq etiladi” .
17

Intellektual mulk obyektlari va ularni himoya qilish
uchun huquqiy rejimlar

Intellektual mulk obyektlarini boshqarishda, vujudga kelgan
muam molarga huquqiy jihatdan yondashuv borasida huquqiy
kategoriyalarning o‘rni katta. Moddiy mol-mulkka egalik qilishda
bo‘l gani kabi intellektual mulk ham egalik qilish, undan foydalanish
va tasarruf etish huquqi mavjudligini belgilaydi. Biroq himoya obyekt-
larining nomoddiyligi intellektual mulkning o‘ziga xos jihatlarini
ko‘rsatadi, yaʼni intellektual mulk qancha isteʼmol qilinmasin,
u tugamaslik tavsifiga ega bo‘lib qolaveradi. Agar siz biror bir

mulkdordan moddiy buyum yoki ashyo olar ekansiz, ushbu vaziyatda
u o‘z moddiy mulkidan ayriladi va mulk huquqi bevosita sizga o‘tadi.
Mabodo siz o‘zgalarning intellektual faoliyati natijalariga egalik

17 “Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni. www.lex.uz
203