Page 334 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
mahsulotni yaratish turli mutaxassislarning jamoaviy ishi natijasi
hisoblanadi.
Shu sababli innovatsiyalarni yaratuvchi yakka ixtirochilar va sanoat
korxonalari jamoalari o‘rtasida mehnat taqsimoti chuqurlashib
bormoqda. Albatta, ixtirochilar va olimlarning yangi g‘oyalar gene-

ratori sifatidagi ahamiyati innovatsiyalarning paydo bo‘lishi uchun
asosiy va boshlang‘ich turtki bo‘lib qolmoqda.
Innovatsion kompaniyalarning o‘ziga xos xususiyati ijodkor
shaxs larga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo‘lishda o‘z aksini

topadi. Ijodkorlik – bu muammolarni hal qilishning o‘ziga xos
usullari yoki g‘ayrioddiy qarorlar qabul qilishda ifodalangan shaxsiy
sifatdir. Ijodiy qobiliyatlar insonga tug‘ilishdan xos bo‘lishi mumkin
bo‘lsa-da, ammo ular faqat ijodkorlikka keng imkon yaratiluvchi va
rag‘batlantiriluvchi muhitda o‘zini yaqqol namoyon qiladi.

Innovatsiya nafaqat yangiliklarni yaratish, joriy qilish va tarqatish
(diffuziya) ning tashkiliy va texnologik bosqichma-bosqich jarayo ni,
balki tashkilotning funksiyalari va tuzilmasi, uning qadriyatlari o‘zgarishi
bilan bog‘liq ijtimoiy-madaniy jarayon sifatida ham ko‘rib chiqiladi.
Innovatsiyalarni joriy etish – bu yangi madaniyat unsurlarining avvalgi
munosabatlar madaniyatining o‘rnini egallab bori shidir. Shuning
uchun ham ko‘pincha innovatsiyalarni amalga oshi rishda ko‘pincha

tashkilot xodimlari bunday o‘zgarishlarga qarshilik ko‘rsatadilar. Bunday
qarshiliklar, ochiqdan-ochiq yoki yashirin ko‘rinishda bo‘lishi mumkin.
O‘zgarishlarni amalga oshirishda insonlar tavakkal qilishga maj-
bur bo‘lishadi, bu esa ularning tabiatiga ziddir. Ushbu holatda xo-
dimlarning xatti-harakatlari quyidagilar bilan izohlanadi:
• o‘zgarishlarning nomaʼlum oqibatlaridan qo‘rqish;
• barqarorlikni yo‘qotish borasida tashvishlanish;
• daromadning ehtimoliy pasayishidan xavotir qilish;
• o‘z maqomini yo‘qotishdan cho‘chish;

• tashkilotda ortiqcha bo‘lib qolish xavotirining ortishi;
• kelgusida o‘ziga yuklangan vazifani bajara olmasligi;
• yangi ishni o‘rganishga layoqatsizligi yoki buni umuman
istamasligi.

333