Page 330 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
eʼtirof etish, “ish-shaxsiy hayot” muvozanatini taʼminlash, bir
muncha egiluvchan mehnat sharoitlaridan foydalanish imkoniyati,
virtual ish makonlariga o‘tish (CO-working) va shu kabilarni kiriti-
shimiz mumkin. 1994-yildayoq Ayzenk innovatsiyalarni yaratish
uchun motivatsiya darajasi yuqori bo‘lishi lozimligi haqida fikrlar

bildirilgan. U motivatsiyaga ishga sadoqat bilan yondashish
va ishga butun vujudi bilan sho‘ng‘ib ketish sifatida qaraydi.
Motivatsiya nazariyasida ichki va tashqi motivatsiya ham mavjud.
Innovatsiyaga moyil bo‘lgan insonlar ichki motivatsiyaning
yuqori darajasi bilan ajralib turadilar. Mazkur holatlar Sorman va
Koenning tadqiqotlari natijasida ham o‘z tasdig‘ini topgan. Ular
moddiy rag‘batlantirish kabi tashqi stimullar intellektual o‘zgarish
va innovatsiyalarga bo‘lgan intilish kabi ichki motivatsiyaning
baʼzi jihatlari kabi unchalik muhim emas, degan xulosaga kelishdi.

McKinsey kompaniyasi tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotlar turli
rag‘batlantiruvchi omillarning xodimlar uchun qay darajada
muhimligini aniqlash imkonini berdi. Xodimlar, eng avvalo, nimani
maʼqul ko‘rishlari qu yidagi ketma-ketlik ko‘rinishini oldi:
1. Qiziqarli, ilhomlantiruvchi, barcha xatti-harakatlarni jamlashni
talab qiluvchi ish.
2. Yaxshi boshqaruv, yorqin rahbarlar, natijalarga qaratilgan

madaniyat, ochiqlik va ishonch muhiti.
3. Mehnatga haq to‘lash, ularning shaxsiy hissasini eʼtirof etish.
4. Ko‘nikmalarni rivojlantirishga yordamlashish.
5. Shaxsiy hayot va ishni uyg‘unlashtirish imkoniyati.
Axborot texnologiyalari bo‘yicha “Information Week” jurnali
maʼlumotlari asosida Richard Florida tomonidan o‘tkazilgan ko‘p yillik
tadqiqotlar: natijasida, xuddi yuqorida keltirilganidek, informatsion
texnologiyalar bo‘yicha mutaxassislar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovlar
quyidagi rag‘batlantiruvchi omillarni aniqlashtirish imkoniyati

paydo bo‘ldi:
1. Qiziqarli va masʼuliyatli ish (jarayonga hissa qo‘shish va taʼsir
o‘tkazish, o‘z faoliyatingiz muhimligiga ishonch hosil qilish).
2. Moslashuvchan ish sharoitlari (moslashuvchan jadval va erkin

329