Page 447 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Bosqichning maqsadi – taqdim etilgan innovatsion loyihalarni
umumlashtirilgan tahlildan o‘tkazish va baholash. Ushbu bosqich
quyidagi odimlarni o‘z ichiga oladi:
a) innovatsiyalarni amalga oshirishning tashkilotning asosiy mu am-
molari yechimini taklif eta oladigan asosiy yo‘nalishlarini belgilash;

b) ajratib olingan yo‘nalishlar bo‘yicha ekspertizalar olib borish
uchun loyihalarni taqsimlash;
d) ekspertizaning ishchi usulini ishlab chiqish;
e) ekspert guruhlar ishini tashkil qilish (NIO yoki marketing bo‘limi
boshqa bo‘linmalardan mutaxassislarni jalb etgan holda);
f) hisob-kitoblar va ekspertizalar natijalari bo‘yicha loyihalarga
dastlabki baho berish;
g) istiqboli yo‘q loyihalarni chiqarib tashlash.
Mazkur bosqichda loyiha bitta eng muhim mezon (masalan,

iqtisodiy samaradorlik mezoni) bo‘yicha tanlanadi, bunda baholash
parametri past bo‘lgan loyihalarni chiqarib tashlashdan iborat oddiy
qoidadan foydalaniladi.
2. Ustuvor (boshlang‘ich) yo‘nalishlar bo‘yicha portfelni
shakllantirish.
Bosqichning maqsadi – loyihalarni ustuvorliklar bo‘yicha puxta
tahlil qilish va taqsimlash. Bu erda quyidagi qadamlar ko‘zda tutiladi:

a) innovatsion loyihalarni bir nechta mezonlar (3-5 ta) bo‘yicha
tahlil qilish;
b) loyihalarning ustuvorlik darajasini aniqlash;
v) loyihalarni ustuvorlik darajalari bo‘yicha taqsimlash.
Barcha loyihalar tegishli shkala bo‘yicha, masalan, “past”, “o‘rtadan
past”, “o‘rtadan yuqori”, “yuqori” baho bilan baholanadi. “O‘rtadan
yuqori” yoki “yuqori” baho olmagan loyihalar dastlabki tanlov
bosqichidayoq chiqarib tashlanadi va rad etilgan, deb hisoblanadi.
Qolgan loyihalar ustuvorlik darajasi (sinfi) bo‘yicha taqsimlanadi:

a) ustuvor loyihalar – bu umumiy samarasi (natijalar sarf-xarajatlar)
70-80 foizdan kam bo‘lmaydigan loyihalardir;
b) ustuvor loyihalarning birinchi 20-30 foizi o‘ta ustuvor loyihalar
hisoblanadi.

446