Page 561 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
2. Innovatsiyaga sarflar va uni joriy etishdan olinadigan samara
vaqt bo‘yicha mos kelmaydi. Jumladan, qandaydir yangi mahsulotni
seriyali ishlab chiqarish butun davri davomida amalga oshirilgan
sarflar uni sotish boshlanishi bilan qoplanmay, maʼlum muddat
o‘tishini talab qiladi. Innovatsiyalarning qoplanish hisob-kitobida
vaqt omili diskontlash usulini qo‘llash orqali amalga oshiriladi.

Bu, xo‘jalik sub yektining joriy va istiqboldagi manfaatlari birligini
buzuvchi xususiyat bo‘lib, innovatsion faoliyat bilan shug‘ullanish
istagiga salbiy taʼsir ko‘rsatadi.
3. Rejalashtirilgan natijalarga erishishda noaniq unsurlar, xavfning
mavjudligi. Jahon tajribasidan maʼlumki, mehnat va vositalar sarflari
izlanish tavsifiga ega bo‘ladi va amalga oshiriladigan sarflarni qoplab,
foyda keltiradigan mahsulotlar ko‘rinishiga ega bo‘lmaydi.
4. Ilg‘or innovatsiyalarning kichik foizlar tashkil etishi, bunda
ilg‘or innovatsiyalar nafaqat o‘zi uchun, shuningdek, omadsiz g‘oya-

lar uchun sarflarni qoplaydi.
5. Anʼanaviy ishlab chiqarish faoliyati bilan shug‘ullanuvchi
bo‘ limlar moliyaviy ko‘rsatkichlari yomonlashuvining oldini olish
uchun alohida budjet zarurati.
6. Anʼanaviy faoliyatdan farq qiluvchi innovatsion faoliyatni
baholash mezonlarining qo‘llanilishi. Masalan, “foydaning yillik
o‘sishi” mezonini har doim qo‘llab bo‘lmaydi, chunki innovatsion

mahsulot yaqin uch-to‘rt yilda hech qanday foyda bermasdan, uzoq
muddatli istiqbolda foyda keskin ko‘tarilib ketishi mumkin.
7. Barcha eskirgan vositalardan tizimli ravishda voz kechish, bu
esa o‘z navbatida resurslarni yangi ishlab chiqarishni amalga oshirish
uchun bo‘shatish imkonini beradi.
Innovatsion faoliyatni samarali boshqarish uchun zarur sharoitlar
quyidagilar hisoblanadi:
– zarur jarayon sifatida qaraladigan yangiliklarni izlash va o‘zlash-
tirishni rag‘batlantiruvchi maʼqul sharoitni yaratish. Innovatsion

bo‘g‘inlarda faoliyat yuritadigan ishlovchilarni rag‘batlantirish
innovatsion jarayon iqtisodiy xususiyatlarini inobatga olgan holda
amalga oshirilmog‘i lozim;

560