Page 329 - Η τελευταία αυτοκράτειρα του Βυζαντίου

μόνο για να μπορώ να τους επιβληθώ. Πράγμα απόλυτα ψευδές.
Τα υπέμενα όλα όσα άκουγα από τους ίδιους τους δικούς μου,
τους Ρωμιούς, που κανονικά θα έπρεπε να με σέβονται και να με
προσκυνούν. Ωστόσο ορισμένοι το έκαναν, έστω λίγοι. Και το
περίεργο ήταν ότι ανάμεσα σ’ αυτούς τους πιστούς υπηκόους μου
υπήρχαν κάποιοι εξαιρετικά πλούσιοι, μορφωμένοι και με δημόσια
αξιώματα. Λοιπόν ήταν δυνατόν να μην τους εκτιμώ και να μην τους
έχω φίλους και συνεργάτες;
Ένας από αυτούς ήταν και ο περίφημος καρδινάλιος Βασίλειος
Βησσαρίωνας, για τον οποίο οφείλω να πω λίγα λόγια. Όπως μου
εκμυστηρεύτηκε κάποτε, γεννήθηκε το 1403 στην Τραπεζούντα του
Πόντου και σπούδασε στην Πόλη. Το 1423 έγινε μοναχός με το
όνομα Βησσαρίωνας και το 1431 ιερέας και πήγε στον Μυστρά όπου
σπούδασε δίπλα στον Πλήθωνα. Σύντομα επέστρεψε στην Πόλη κι
έγινε ηγούμενος σε κάποιο μοναστήρι. Το 1439 ήταν στην ενωτική
Σύνοδο στη Φλωρεντία υποστηρίζοντας την ένωση των Εκκλησιών.
Μάλιστα τον εξέλεξαν να διαβάσει στα ελληνικά το κείμενο της
ένωσης στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας μπροστά στον Πάπα
Ευγένιο Δ΄ και στον αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγο.
Παλιότερα είχε διατελέσει Μητροπολίτης Νικαίας, και το 1441 ο
Πάπας τον έκανε καρδινάλιο και τον έφερε στη Ρώμη. Ανέλαβε
διάφορα αξιώματα, ενώ το 1455 που τον γνώρισα εγώ και αργότερα,
το 1471, ήταν υποψήφιος για τον παπικό θρόνο, αλλά δυστυχώς δεν
εξελέγη, γιατί οι Ιταλοί γενικά δεν εμπιστεύονται και πολύ τους
Έλληνες σε τέτοια υψηλά αξιώματα.
Πολλά ακόμα θα μπορούσα να γράψω για το μακαρίτη πια
Βησσαρίωνα. Όπως ότι ήταν σπουδαίος διανοούμενος στη Ρώμη, ότι
ειδικά αυτός βοήθησε τους Ιταλούς να καταλάβουν καλύτερα τη
σκέψη των Ελλήνων, ενώ βοήθησε και άλλους Έλληνες λογίους να
εγκλιματιστούν στην Ιταλία. Ήταν βέβαια επηρεασμένος από το
δάσκαλό του τον Πλήθωνα Γεμιστό και είχε μέσα του βαθιές ηθικές
αξίες του κλασικού ελληνικού πολιτισμού. Γι’ αυτό κι έλεγε «το
γένος των Ελλήνων… είναι ήμερο από τη φύση του, επιμελές,
ενάρετο, γενναίο, φιλότιμο, μιμείται το καλό και είναι έτοιμο να
επιδοθεί στην παιδεία». Επαναλάμβανε συχνά ότι μόνο με τη