Page 118 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

109

2. สํานวนที่ไมมีเสียงสัมผัส สํานวนเหลานี้มีมากมาย สวนมากมีตั้งแต 2 คําขึ้นไป จนถึง 8 คํา เชน
2.1 เรียง 2 คํา เชน กันทา แกเผ็ด เขาปง ตกหลุม ตายใจ ฯลฯ

2.2 เรียง 3 คํา กางขวางคอ เกลือเปนหนอน คลุมถุงชน ควาน้ําเหลว ฯลฯ
2.3 เรียง 4 คํา เชน กิ่งทองใบหยก กิ้งกาไดทอง กินปูนรอนทอง น้ําผึ้งหยดเดียว

นอนตายตาหลับ ขาวใหมปลามัน เปนตน

2.4 เรียง 5 คํา เชน ขนหนาแขงไมรวง ตีงูใหหลังหัก จับปูใสกระดง ฯลฯ
2.5 เรียง 6 คํา เชน กลืนไมเขาคายไมออก นิ้วไหนรายตัดนิ้วนั้น บานเมืองมีขื่อมีแป

พลิกหนามือเปนหลังมือ

2.6 เรียง 7 คํา เชน กินบนเรือนขี้รดหลังคา นกนอยทํารังแตพอตัว ตําน้ําพริกละลายแมน้ํา
สิบปากวาไมเทาตาเห็น เรื่องขี้หมูราขี้หมาแหง ฯลฯ

สํานวน หมายถึง กลุมของวลี คํา หรือกลุมคําที่นํามาใชในความหมายที่แตกตางไปจากความหมาย

เดิม ความหมายที่เกิดขึ้นมักจะเปนความหมายในเชิงอุปมา หรือเชิงเปรียบเทียบ ไมไดใหคติธรรม แตจะเปน
ความหมายที่กระชับและลึกซึ้ง เชน สํานวนวา เรื่องกลวย ๆ คําวา กลวย ๆ ไมไดหมายถึง ผลไม แตหมายถึง

งาย ๆ เรื่องไมยากเปนเรื่องงาย ๆ สํานวนภาษาไทยอาจจะประกอบคําตั้งแต 1 คําขึ้นไปจนถึงหลายคําหรือ
เปนกลุม

ตัวอยางเชน

ปากหวาน = พูดเพราะ
ลูกหมอ = คนเกาของสถานที่ใดสถานที่หนึ่ง

หญาปากคอก = เรื่องงาย ๆ ที่คิดไมถึง
กงกรรมกงเกวียน = กรรมสนองกรรม

พกหินดีกวาพกนุน = ใจคอหนักแนนดีกวาหูเบา

การใชสํานวนไปประกอบการสื่อสารนั้น ผูใชตองรูความหมายและเลือกใชใหเหมาะสมกับเพศ
โอกาสและสถานการณ เชน

เฒาหัวงู = มักจะใชเปรียบเทียบ หมายถึง ผูชายเทานั้น

ไกแกแมปลาชอน = มักใชเปรียบเทียบกับผูหญิงเทานั้น
ขบเผาะ = มักใชกับผูหญิงเทานั้นไมใชกับผูชาย

คําพังเพย มีความหมายลึกซึ้งกวาสํานวน ซึ่งจะหมายถึง ถอยคําที่กลาวขึ้นมาลอย ๆ เปนกลาง ๆ
มีลักษณะติชม หรือแสดงความเห็นอยูในตัว มีความหมายเปนคติสอนใจคําพังเพยเมื่อนําไปตีความแลว

สามารถนําไปใชประกอบการพูด หรือเขียนใหเหมาะสมกับเรื่องที่เราตองการถายทอด หรือสื่อความหมาย

ในการสื่อสาร เชน
ชี้โพรงใหกระรอก = การแนะนําใหคนอื่นทําในทางไมดี

ปลูกเรือนตามใจผูอยู = จะทําอะไรใหคิดถึงผูที่จะใชสิ่งนั้น
รําไมดีโทษปโทษกลอง = คนทําผิดไมยอมรับผ ิดกลับไปโทษคนอื่น