Page 60 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

51

ตัวอยางการวิเคราะหวรรณคดี

รายยาวมหาเวสสันดรชาดก

มหาเวสสันดรชาดกเปนชาติหนึ่งของพระโพธิสัตวกอนที่จะเสวยพระชาติเปนพุทธองค เนื้อความ
โดยยอ มีดังนี้

ครั้งหนึ่งกษัตริยแหงกรุงสีวีราษฎรทรงพระนามวา พระเจาสญชัย มีพระมเหสี ทรงพระนาม

พระนางผุสดีและพระราชโอรสองคหนึ่งทรงพระนามวา เวสสันดร
พระเวสสันดรมีพระทัยฝกใฝการทําทานมาแตยังทรงพระเยาว เมื่อมีพระชนมายุพอสมควรที่จะ

อภิเษกสมรสไดก็ทรงอภิเษกสมรสกับพระนางมัทรี พระเวสสันดรทรงบําเพ็ญทานบารมีทุกวันมีพราหมณ

จากเมืองกลิงคราษฎรแปดคนไดมาขอชางปจจัยนาคซึ่งเปนชางคูบานคูเมือง พระเวสสันดรไดประทานชาง
แกพราหมณ เพราะทรงทราบวา เมืองกลิงคราษฎรเกิดทุพภิกขภัยทําใหบรรดาชาวเมืองสีวีราษฎรโกรธแคน

ขับไลพระองคออกจากเมือง
พระเวสสันดรไดเสด็จออกจากเมืองพรอมดวยพระนางมัทรีพระโอรสและธิดา ตลอดทางที่เสด็จ

ผาน ไดบริจาคของตางๆ แกผูที่มาขอจนหมดสิ้น แลวทรงพระดําเนินโดยพระบาทจนถึงเขาวงกต ประทับอยู

ณ ที่นั้น ทรงผนวชเปนฤาษี พระนางมัทรีก็ทรงรักษาศีล
กลาวถึงพราหมณชูชกไดภริยาสาวสวยคนหนึ่งมีชื่ออมิตตาดา นางไดยุใหชูชกไปขอสองกุมาร

จากพระเวสสันดร ชูชกก็เดินทางไปยังเขาวงกตไดพบพระเวสสันดรพระองคไดประทานสองกุมารใหแก
ชูชก ชูชกฉุดกระชากลากสองกุมารไปจนพนประตูปา สวนนางมัทรีเสด็จออกไปหาอาหารไปประสบ

ลางรายตาง ๆ ทําใหทรงเปนหวงพระโอรสและพระธิดาจึงเสด็จกลับอาศรม พอทราบความจริงเรื่อง

พระโอรสและธิดาก็ทรงอนุโมทนาดวย
ฝายชูชกพาสองกุมารหลงเขาไปในเมืองสีวีราษฎร พระเจาสญชัยทอดพระเนตรแลวทรงทราบวา

พระกุมารนั้นคือ พระนัดดาก็ทรงไถตัวสองกุมาร สวนชูชกนั้นกินอาหารมากจนทองแตกตาย พระเจาสญชัย

และพระนางผุสดีใหสองกุมารพาไปยังอาศรม เพื่อรับพระเวสสันดรและพระนางมัทรีกลับเมือง เมื่อทั้งหก
กษัตริยพบกันก็ถึงแกวิสัญญีภาพ (สลบ) ไปทุกองค เทวดาจึงบันดาลใหเกิดฝนโบกขรพรรษตกลงมาให

ชุมชื่น ทั้งหกองคจึงฟนคืนชีวิตและเสด็จกลับพระนคร

ตัวอยางการพิจารณาคุณคาวรรณคดี
การวิจารณวรรณคดีที่กลาวมาแลว จะพิจารณาตั้งแตประวัติความเปนมา ประวัติผูแตง ลักษณะ

คําประพันธ เรื่องยอ ในการวิเคราะหคุณคาวรรณคดีนั้นจะตองพิจารณาการเขียน ลักษณะการเขียน
สํานวนภาษาที่ใช แมกระทั่งคติเตือนใจ คําคม พฤติกรรมและนิสัยของตัวละครในวรรณคดีเรื่องนั้น ๆ ก็เปน

องคประกอบสําคัญที่สงผลใหวรรณคดีเรื่องนั้นมีคุณคา ซึ่งจะนําเสนอตัวอยางวรรณคดี รายยาวมหาเวสสันดร-

ชาดกกัณฑ ทานกัณฑและวรรณคดีสามัคคีเภทคําฉันท ดังนี้