Page 65 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

56

3.3 การเลนคํา หมายถึง การนําคําพองรูปพองเสียงมาเรียบเรียงหรือรอยกรองเขาดวยกัน
จะทําใหเกิดเสียงไพเราะและเพิ่มความงดงามทางภาษา เชน

ปลาสรอยลอยลองชล วายเวียนวนปนกันไป
เหมือนสรอยทรงทรามวัย ไมเห็นเจาเศราบวาย

คําวา “สรอย” คําแรกเปนชี่อปลา

คําวา “สรอย” คําหลังหมายถึงสรอยคอ
3.4 การใชคําอัพภาส หมายถึง คําซ้ําชนิดหนึ่ง โดยใชพยัญชนะซ้ําเขาไปขางหนาคํา เชน

ริก เปน ระริก ยิ้ม เปน ยะยิ้ม แยม เปน ยะแยม
การใชคําอัพภาสหลาย ๆ คําในที่ใกลกัน ทําใหแลเห็นภาพและเกิดความรูสึกสะเทือนอารมณ

ตามไปดวย เชน สาดเปนไฟยะแยง แผลงเปนพิษยะยุง พุงหอกใหญ คะควางขวางหอกซัดคะไขว

(ลิลิตตะเลงพาย)
3.5 การใชโวหารภาพพจน โวหารภาพพจน หมายถึง ถอยคําที่เรียบเรียงโดยไมกลาวอยาง

ตรงไปตรงมา ผูประพันธมีเจตนาจะใหผูอานเขาใจ และประทับใจยิ่งขึ้นกวาการใชคําบอกเลาธรรมดา
การใชโวหารภาพพจนอาจทําไดหลายวิธี เชน

3.5.1 เปรียบสิ่งหนึ่งวาเหมือนอีกสิ่งหนึ่ง ในการเปรียบเทียบนี้จะมีคําแสดงความหมาย

อยางเดียวกับคําวาเหมือน ปรากฏอยูดวย ไดแกคําวา เปรียบเหมือน เสมือน ดุจ ประดุจ ดุจดัง ราวเพียง เชน
คุณแมหนาหนักเพี้ยง พสุธา (เพี้ยง-โทโทษ มาจากคําวาเพียง)

คุณบิดรดุจอา กาศกวาง

3.5.2 เปรียบสิ่งหนึ่งเปนอีกสิ่งหนึ่ง บางตําราเรียกวาอุปลักษณ เชน พอแม คือ รมโพธิ์
รมไทรของลูก

ราชาธิราชนอม ใจสัตย

อํามาตยเปนบรรทัด ถองแท

3.5.3 สมมุติสิ่งตาง ๆ ใหมีกิริยาอาการเหมือนมนุษย หรือที่เรียกวาบุคลาธิษฐาน เชน

น้ําเซาะหินรินรินหลากไหล ไมหลับเลยชั่วฟาดินสลาย
3.5.4 การใชคําสัญลักษณหรือสิ่งแทนสัญลักษณ หมายถึง สิ่งหนึ่งใชแทนอีกสิ่งหนึ่ง เชน

แมนเปนบัวตัวพี่เปนภุมรา เชยผกาโกสุมประทุมทอง

3.6 การกลาวเกินจริง หรือที่เรียกวา อติพจน (อธิพจน) การกลาวเกินจริงนี้ปรากฏอยูในชีวิต
ตามปกติ เชน เมื่อเราตองการจะเนนความรูสึกบางอยาง เชนกลาว “เหนื่อยสายตัวจะขาด” หรือ “รอน

แทบสุก” การกลาวเกินจริง ทําใหเกิดความแปลกและเรียกรองความสนใจไดดี
3.7 การเลนเสียงวรรณยุกต กวีใชคําที่ประกบดวยสระ พยัญชนะและตัวสะกด

อยางเดียวกันตางกันแตวรรณยุกต โดยนํามาเรียงไวในที่ใกลกันทําใหเกิดเสียงไพเราะดุจเสียงดนตรี เชน