Page 70 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

61

ลักษณะของวรรณกรรมทองถิ่น

1. วรรณกรรมทองถิ่น โดยทั่วไปมีวัดเปนศูนยกลางเผยแพร กวีผูประพันธสวนมาก คือ พระภิกษุ
และชาวบาน

2. ภาษาที่ใชเปนภาษาถิ่น ใชถอยคําสํานวนทองถิ่นที่เรียบงาย ชาวบานทั่วไปรูเรื่องและ

ใชฉันทลักษณที่นิยมในทองถิ่นนั้น เปนสําคัญ
3. เนื้อเรื่องสวนใหญเปนเรื่องจักร ๆ วงศ ๆ มุงใหความบันเทิง และสอดแทรกคติธรรมทาง

พุทธศาสนา

4. ยึดคานิยมแนวปรัชญาพุทธศาสนา เชน กฎแหงกรรม หรือธรรมะยอมชนะอธรรม เปนตน

ประเภทของวรรณกรรมทองถิ่น

วรรณกรรมทองถิ่น แบงไดเปน 2 ประเภท คือ

1. ประเภทมุขปาฐะ เปนวรรณกรรมที่ไมไดเขียนเปนลายลักษณ เปนวรรณกรรมปากเปลา
จะถายทอดโดยการบอก หรือการเลาหรือการรอง ไดแก บทกลอมเด็ก นิทานพื้นบาน เพลงพื้นบาน ปริศนา

คําทาย ภาษิต สํานวนโวหาร คํากลาวในพิธีกรรมตาง ๆ
2. ประเภทเขียนเปนลายลักษณ ไดแก นิทาน คํากลอน บันทึกทางประวัติศาสตรในทองถิ่นและ

ตําราความรูตาง ๆ
คุณคาของวรรณกรรมทองถิ่น

1. คุณคาตอการอธิบายความเปนมาของชุมชนและเผาพันธุ

2. สะทอนใหเห็นโลกทัศนและคานิยมตาง ๆ ของแตละทองถิ่น โดยผานทางวรรณกรรม
3. เปนเครื่องมืออบรมสั่งสอนจริยธรรมของคนในสังคมสามารถนําไปประยุกตใชในสังคมปจจุบันได

4. เปนแหลงบันทึกขอมูลเกี่ยวกับวัฒนธรรม ประเพณี และการดําเนินชีวิตของคนในทองถิ่น

5. ใหความบันเทิงใจแกชุมชนทั้งประเภทที่เปนวรรณกรรมและศิลปะการแสดงพื้นบาน เชน
หมอลําของภาคอีสาน การเลนเพลงเรือ เพลงเกี่ยวขาว ของภาคกลาง การซอ การเลาคาวของภาคเหนือ

การเลนเพลงบอก รองมโนราหของภาคใต เปนตน

6. กอใหความสามัคคีในทองถิ่น เกิดความรักถิ่นและหวงแหนมาตุภูมิ

รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่น

1. รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่นภาคกลาง
1.1 กลอนสวด หรือเรียกวา คําพากย ไดแก กาพยยานี ฉบัง สุรางคนางค

1.2 กลอนบทละคร (นอก) ใชฉันทลักษณเหมือนกลอนบทละครทั่วไป แตไมเครงครัด
จํานวนคําและแบบแผนมากนัก

1.3 กลอนนิทาน บทประพันธเปนกลอนสุภาพ (กลอนแปด) เปนรูปแบบที่ไดรับความนิยมมาก

1.4 กลอนแหล นิยมจดจําสืบตอกันมาหรือดนกลอนสด ไมนิยมบันทึกเปนลายลักษณ