Page 44 - test ebook1
P. 44
แนวคิดในการจัดตั้งองค์กรเพื่อการพึ่งตนเองหรือเพื่อการพึ่งพาหรือคอยความช่วยเหลือจากรัฐเพียง
อย่างเดียว แนวคิดในการกระจายอ านาจหรือรวมศูนย์อ านาจที่ผู้น าหรือศูนย์กลางขององค์กรและ
เครือข่าย เป็นต้น แนวคิดเหล่านี้จะถูกน ามาเป็นแนวทางหรือกรอบในการก าหนดรูปแบบหรือ
วิธีการด าเนินงานขององค์กรและเครือข่ายชุมชน
2.2 วิธีการหรือการจัดการ กรณีศึกษาองค์กรชุมชนและเครือข่ายชุมชนมีวัตถุประสงค์
ที่จะศึกษาเรื่องราวและปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องในประเด็นนี้ ซึ่งต้องใช้ข้อมูลจ านวนมากและมี
ความละเอียดสูง ดังนั้นผู้ศึกษาจึงต้องวางแผนด้านการจัดการหรือก าหนดวิธีการที่จะเข้าถึงข้อมูล
เหล่านั้น
นักวิจัยหรือผู้ศึกษามักคิดว่าการเข้าสู่พื้นที่ให้น้อยที่สุดและได้ข้อมูลมากที่สุดเป็นเรื่อง
ที่ควรกระท า เพราะการศึกษาวิจัยแต่ละครั้งต้องมีค่าใช้จ่ายหรือต้นทุน ดังนั้นการลดต้นทุนจึงเป็น
เรื่องที่สมเหตุผล แต่สิ่งที่ต้องท าความเข้าใจเพิ่มเติมคือ การเก็บข้อมูลโดยที่ผู้ศึกษาและ
กลุ่มเป้าหมายไม่รู้จักมักคุ้นมีความเสี่ยงอย่างมากต่อการเข้าถึงข้อมูลที่เป็นจริง ซึ่งจะได้มาก็ต่อเมื่อ
ผู้ศึกษาวิจัยมีความสัมพันธ์หรือไว้เนื้อเชื่อใจกันระดับหนึ่ง ด้วยเหตุนี้การวางแผนด้านการจัดการ
จึงควรให้น ้าหนักกับการสร้างความสัมพันธ์กับองค์กรและเครือข่ายโดยเฉพาะผู้น าองค์กรและ
เครือข่ายชุมชนที่เป็นกลุ่มเป้าหมายในการศึกษา
กล่าวได้ว่าการวางแผนในประเด็นนี้ จึงควรมุ่งที่การสร้างความสัมพันธ์เพื่อให้เข้าถึงข้อมูล
มากกว่าที่จะให้น ้าหนักกับการเข้าไปเก็บข้อมูลเพียงอย่างเดียว
2.3 เครื่องมือ แนวคิดและวิธีการหรือการจัดการที่ก าหนดข้างต้นจะส่งผลต่อการสร้าง
เครื่องมือในการเก็บข้อมูล และวิธีการใช้เครื่องมือนั้น
เครื่องมือในการเก็บข้อมูลมีจ านวนมาก เช่น แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบส ารวจ
แบบบันทึก การศึกษารายงานหรือบันทึกการประชุม การสังเกต การสังเกตอย่างมีส่วนร่วม
เป็นต้น ผู้ศึกษาจึงต้องพิจารณาเครื่องมือเหล่านี้และน ามาใช้ให้เหมาะสม โดยเฉพาะการศึกษา
เงื่อนไขหรือจุดแข็งจุดอ่อนของเครื่องมือและน าไปใช้ให้สอดคล้องกันเป็นสิ่งจ าเป็นอย่างยิ่ง
อย่างไรก็ตามการใช้เครื่องมือในการศึกษาวิจัยไม่มีเครื่องมือชนิดใดที่จะท าให้ผู้ศึกษาสามารถ
ตอบค าถามทั้งหมด ดังนั้นจึงต้องน าเครื่องมือหลายชนิดเข้ามาผสมผสานกัน
3. การปฏิบัติการเรียนรู้องค์กรและเครือข่ายชุมชน
3.1 การเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม การลงพื้นที่เพื่อศึกษาและเก็บข้อมูลองค์กรและเครือข่าย
ชุมชนวิธีที่น ามาใช้มากที่สุด คือการศึกษาหรือเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม ซึ่งเป็นวิธีที่นิยมใช้มากที่สุด
ในปัจจุบัน เป็นวิธีที่ผู้ศึกษาเข้าร่วมกิจกรรมโดยเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมและชุมชน การเรียนรู้
แบบมีส่วนร่วมจะช่วยให้ผู้ศึกษามีเวลาและโอกาสในการเก็บข้อมูล ท าความเข้าใจปรากฏการณ์
ที่ศึกษาในฐานะหรือจุดยืนขององค์กรชุมชนและเครือข่ายชุมชน มิใช่จุดยืนของคนนอก
องค์กรชุมชนและเครือข่ายชุมชน 39
