Page 127 - Педагогика

ҚҰЛЫҚ СЕЗІМДЕРІ

А дам ѳзінің әрбір ойына, әрбір ісіне ішінен баға беріп

отырады. Ізгі ой, ізгі іс адамда жағымды сезім туғызады.
Адамға қалай да болса, қашан да болса пайда келтіретін ой
һәм іс ізгілік деп аталады. Ізгілікке ұмтылу, жауыздықтан безу
– адамның жаратылысының ѳзінде бар нәрсе.
Ойдың яки істің ізгі яки жауыз болуына қарап, сол ойға яки
іске іштен баға бергеңде, адамда болатын жағымды яки
жағымсыз сезімдер құлық сезімдері деп аталады. Құлық
сезімдері жасқа, дұрысын айтқанда білімге қарап, әр адамда әр
түрлі болады. Білім неғұрлым тѳмен болса, құлық сезімдері де
сонша тѳмен, тар болады. Мысалы, білімі кем адам бір ой яки
іс түбінде пайдалы болып шығар ма, жоқ па, оны байқай
алмай, сол уақытында жағымды, пайдалы болса, оны ізгі ой,
ізгі іс деп біледі. Ұрлық қылған надан адам «ұрлық түбі
қорлық» екеніне кѳз жібере алмай, уақытындағы пайдасын
ғана кѳреді. Бала барлық еркелігінің, барлық тілегінің
орындалып отырғанын ғана жақсы кѳреді. Еркеліктің
орыңдалуын ізгілік деп біледі, еркеліктің орыңдалмауын
жауыздық деп біледі. Ал енді адам есейген сайын, дұрысы,
білімі артқан сайын оның құлық сезімдері де жоғарылай,
123