Page 8 - คู่มือปฏิบัติงานสำหรับวิสัญญีพยาบาล 2562

1) ความช านาญของผู้ให้ยาระงับความรู้สึก รวมทั้งความรู้เกี่ยวกับวิธีการและยาที่ใช้
2) ควรน าความต้องการของศัลยแพทย์มาพิจารณาในการเลือกวิธีการให้ยาระงับความรู้สึก โดย วิธีการนั้น
ต้องไม่มีผลเสียต่อผู้ป่วย

3) ขึ้นกับชนิดของการผ่าตัดรวมทั้งท่าของผู้ป่วยในระหว่างการผ่าตัด ซึ่งต้องมีการวางแผนร่วมกับ
ศัลยแพทย์
4) ขึ้นกับความเหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย เช่น อายุ ประสบการณ์ของผู้ป่วยที่เคยผ่าตัดมาก่อน รวมทั้ง

โรคและปัญหาของผู้ป่วยที่มีอยู่

การเตรียมและการให้ยาระงับความรู้สึก
Premedication

ก. Anticholinergics ได้แก่ atropine ขนาดของยาที่ใช้ 0.01-0.02 มิลลิกรัม/ กิโลกรัม IV Glycopyrorate
0.1-0.2 มิลลิกรัม IV ในผู้ใหญ่ หรือ 0.004 มิลลิกรัม/กิโลกรัม IV ในเด็ก
ข. Narcotic ในทางปฏิบัตินิยมใช้ fentanyl มากที่สุด เพราะมีข้อดีคือมีฤทธิ์สั้นและอยู่ในกระแสเลือด
ประมาณ 30 นาที เหมาะในการท าหัตถการที่ใช้เวลาไม่นาน ท าให้หัวใจเต้นช้าและความดันเลือดลดเพียงเล็กน้อย

ขนาดที่ใช้ 1-2 ไมโครกรัม/ กิโลกรัม นิยมให้กับผู้ป่วยเกือบทุกรายที่มารับการตรวจผ่าตัด บริเวณกล่องเสียงและ
หลอดลม
Induction and maintenance น าสลบด้วย thiopental sodium หรือ propofol
Propofol ขนาดที่ใช้ในการน าสลบคือ 1.5-2.5 มิลลิกรัม/กิโลกรัม IV ในผู้ป่วยสูงอายุควรใช้ยาเพียง 1

มิลลิกรัม/กิโลกรัม IV
Propofol นิยมใช้ในระยะ maintenance เนื่องจากยาดมสลบมีโอกาสรั่วไหลออกจากตัวและรอบ ๆ
เครื่องมือ scope ได้มาก ซึ่งมีผลให้การควบคุมระดับความลึกของการสลบเป็นไปได้ยากและเกิดมลภาวะในห้องผ่าตัด

นิยมให้ยาแบบ continuous infusion ในขนาด 8-12 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/ชั่วโมง และปรับขนาดยาตาม response
ของผู้ป่วยจนสิ้นสุดการผ่าตัด
ยาหย่อนกล้ามเนื้อ
ก. ยา depolarizing muscle relaxant
ใช้ succinylcholine (S.ch) ในการตรวจผ่าตัดที่ใช้เวลาไม่นานและไม่มีข้อห้ามในการใช้ แต่อาจพบ

sinus bradycardia หรือ junctional rhythm ซึ่งพบบ่อยในเด็กหรือผู้ป่วยที่ได้รับยาซ้ าหลายครั้ง สามารถป้องกันได้
ด้วยการให้ atropine ขนาด 0.015 มิลลิกรัม/ กิโลกรัม IV ก่อนให้ S.ch
ขนาดที่ใช้ 1-2 มิลลิกรัม/กิโลกรัม IV จะออกฤทธิ์ภายใน 60-90 วินาที และท าให้หยุดหายใจอยู่นาน 4-

10 นาที ถ้าการตรวจหรือการผ่าตัดยังไม่เสร็จ สามารถให้ยาในขนาดน้อยฉีดเข้าหลอดเลือดด าเป็นครั้งๆ ห่างกันเป็น
ระยะ โดยให้ในขนาด 1 ใน 3 ของการให้ครั้งแรก ขนาดยาสูงสุดที่ให้ได้ไม่เกิน 7 มิลลิกรัม/กิโลกรัม IV
ข. ยา non depolarizing muscle relaxant มีหลายตัวที่นิยมใช้ในทางปฏิบัติ ควรเลือกใช้ให้เหมาะสมกับ
ผู้ป่วยแต่ละรายและระยะเวลาการผ่าตัด ซึ่งควรสอบถามศัลยแพทย์ให้ชัดเจนก่อนพิจารณาให้ยา (communication)

ยาอื่น ๆ
ยาอื่น ๆ ที่ควรมีไว้ได้แก่ dexamethasone นิยมให้เพื่อลดการบวมของ tissue ในทางเดินหายใจ โดยเฉพาะ
สายเสียงและหลอดลมคอ ขนาดที่ใช้คือ 0.2 มิลลิกรัม/กิโลกรัม IV

5