Page 12 - Phẩm Tam Quốc

chỗ, như bảy lần bắt bảy lần tha Mạnh Hoạch, là không hợp lý, còn như

“Người nam hết làm phản”, cũng không đúng với sự thực. Gia Cát Lượng
thường ít có những chiêu hiểm, không như tác phẩm văn học và truyền thuyết
dân gian đã nói. Người thích đưa ra các chiêu hiểm là Quách Gia. Đặc điểm
của Gia Cát Lượng là “cẩn thận” đúng như lời tự phê bình hoặc lời bình của
các sử gia. Trần Thọ nói Gia Cát Lượng “Trị rợ là sở trường, kỳ mưu là sở
đoản, lo cho dân giỏi hơn mưu lược của tướng”; đây là những lời đánh giá
thực sự cầu thị. Tức là, Gia Cát Lượng là Tiêu Hà, không là Trương Lương

và Hàn Tín.
Nhưng đến Tam quốc diễn nghĩa thì Gia Cát Lượng đã bằng cả ba người
Tiêu Hà, Trương Lương và Hàn Tín gộp lại, không chỉ bày mưu trong trướng

có thể thắng lợi ngoài ngàn dặm, mà còn thần cơ diệu toán như nhà tiên tri.
Bất kỳ ai, chỉ cần làm đúng “diệu kế trong cẩm nang” thì không đánh cũng
thắng, không đạp cũng đổ. Các đại tướng của Lưu Bị như Quan Vũ, Trương
Phi, Triệu Vân đều như con rối trong tay Gia Cát Lượng, hiểu cũng làm,
không hiểu cũng làm. Tất nhiên, như vậy là không đúng, nhưng có nguyên
nhân. Nguyên nhân gì? Chúng ta sẽ nói sau.

Câu chuyện về “Cẩm nang diệu kế” là có thực, nhưng tiếc là ở chỗ Tào
Tháo. Việc được ghi chép trong Tam quốc chí- Trương Liêu truyện, vào năm
Kiến An thứ XX (năm 215), sau này sẽ nói tiếp. Câu chuyện về “không thành

kế” có thể cũng có. Tào Tháo, Văn Sính, Triệu Vân đã từng dùng, có điều
việc còn tranh luận, sau này chúng ta sẽ nói tiếp. Nhưng không có tranh luận,
mọi người không nói tới, chỉ vì dân gian không thích Tào Tháo.
Đối với Tam Quốc, dân gian cũng rất quan tâm, nhiệt tình chẳng kém gì

các nhà sử học. Chúng ta đều biết, trong bốn trước tác cổ điển lớn của Trung
Quốc Hồng Lâu Mộng có đại vị cao nhất trong văn học lịch sử, có câu “Lúc
rỗi không nói tới Hồng Lâu Mộng thì dù có đọc hết sách vở cũng coi là
uổng”. Nhưng đúng như Lỗ Tấn nói: “Người dân thích nhất vẫn là Tam Quốc
và Thủy Hử. Cũng tức là nói, Tam Quốc và Thủy Hử là hai cuốn sách mà
trăm họ thích nhất. Thực tế thì ảnh hưởng lớn nhất đối với xã hội Trung Quốc

không phải Hồng Lâu mà là Tam Quốc và Thủy Hử. Ví dụ nghề đồ tể đã tôn
Trương Phi làm tổ sư, nghề dệt tôn Lưu Bị là tổ sư, nghề cướp bóc tôn Tống
Giang làm tổ sư, và chưa nghe nói có nghề nào lại tôn các nhân vật trong
Hồng Lâu Mộng như Giả Bảo Ngọc, Vương Hy Phượng làm tổ sư. Cho nên,
hình tượng dân gian các nhân vật trong Tam Quốc cũng đáng được nghiên
cứu.