Page 18 - Phẩm Tam Quốc

“Thái tổ thấy mình làm trái lện Trác, sợ họ có ý gì, đêm cầm kiếm giết người

rồi bỏ đi”. Tạp kí của Tôn Thịnh lại nói: “Thái tổ nghe tiếng vật dụng trong
bếp va chạm, ngờ có ý gì, nên giết luôn người trong đêm”. Xem ra Tào Tháo
giết cả nhà Lã Bá Sa là không có vấn đề gì. Giết người vì động cơ nào đó mới
là vấn đề. Theo cách nói của Ngụy thư đây là phòng vệ chính đáng hoặc
phòng vệ hơi quá. Theo cách nói của hai cuốn kia, vì nghi ngờ lo lắng nên
ngộ sát. Xem ra Ngụy thư có phần bảo vệ Tào Tháo, chúng ta không bàn
thêm, chỉ bàn tiếp hai cách nói sau.

Trong hai cuốn nói sau, cách nói của Tôn Thịnh là cụ thể nhất. Một là Tào
Tháo nghe có tiếng gì đó (tiếng động, va chạm ở trong bếp); hai là, sau khi
giết người, Tào Tháo nói câu: “Thà ta phụ người, chứ không để người phụ

ta”. Tiếng vật dụng va chạm không phải là tiếng rửa bát đũa, mà là tiếng mài
dao. Tào Tháo nghi ngờ mới giết người. Sau khi giết người, mới biết người ta
chuẩn bị giết lợn giết dê khoản đãi mình, ngộ sát người tốt, mới “đớn đau nói:
“thà ta phụ người, không để người phụ ta”. Đớn đau là thê thảm và bi thương.
Tức là nói, sau khi biết mình ngộ sát, trong lòng Tào Tháo rất thê thảm, rất bi
thương, đành tự an ủi, tự biện hộ, cho sai lầm của mình một cách miễn
cưỡng. Đương nhiên, dù có biện hộ cũng không thể rửa sạch được tội lỗi.

Nhưng đã “bi thảm” thì cũng không đến nỗi “mất hết lương tâm”.
Nhưng những thay đổi trong Tam quốc diễn nghĩa lại rất lớn. Lòng dạ đớn

đau đã không còn nữa, “Thà ta phụ người, chứ không để người phụ ta” cũng
biến thành “Thà ta phụ người thiên hạ, chứ không để người thiên hạ phụ ta”.
Có điều gì khác biệt ở đây? Câu trước có ý là, thà ta không tốt với người
khác, không để người khác không tốt với ta. “Người” ở đây là (người khác),
là chỉ riêng, riêng với người nhà Lã Bá Sa, là “người cá biệt”. Câu sau muốn
nói, người khắp trong thiên hạ, là “tất cả mọi người”, trong một phạm vi rất
lớn. Tuy rằng đều rất ác, nhưng mức độ không giống nhau, phân lượng khác

nhau. Đây là điểm thứ nhất.
Điểm thứ hai, bấy giờ nhân có việc đó Tào Tháo mới nói “Thà ta phụ
người, chứ không để người phụ ta”. Ý là, tuy ta giết nhàm người ta, nhưng

bây giờ ta chẳng còn cách nào khác. Bây giờ ta biết chạy đi đâu, ta đành
không phải với người ta, không để người ta không phải với mình. Như vậy là
Tào Tháo vẫn còn một chút thiện ý. Nhưng “Thà ta phụ người thiên hạ, chứ
không để người thiên hạ phụ ta”, đã biến thành luôn là thế, biến thành cứng
cỏi khí thể, và như vậy Tào Tháo biến thành gian tặc cỡ bự. Cho nên vẫn còn
nghi vấn nếu chỉ dựa vào đây để nói Tào Tháo là gian ác hiểm độc.