Page 353 - Phẩm Tam Quốc

là người bên phía Lưu Bị chịu trách nhiệm về cuộc thảm bại này?

Có nhiều cách nói. Có người bảo do Quan Vũ, có người bảo do Lưu Bị,
cũng có người bảo do Gia Cát Lượng. Có ba vấn đề lớn dẫn tới có nhiều cách
nói khác nhau. Một là, Quan Vũ có cần phải phát động cuộc chiến ở Tương,
Phàn không? Hai là, Lưu Bị có nên để Quan Vũ đô đốc Kinh châu không? Ba

là, một mình Quan Vũ đơn độc tác chiến, sao tập đoàn Lưu Bị không cho
quân cứu viện? Vấn đề thứ nhất là vấn để hết sức cơ bản, chúng ta bắt đầu từ
vấn đề này.

Chúng ta đều biết, nguyên nhân trực tiếp khiến Quan Vũ bại trận chạy đến
Mạch Thành là Lã Mông và Lục Tốn lén đánh vào Nam quận, tập đoàn Tôn
Quyền đâm một nhát vào lưng. Có điều, nếu Quan Vũ không tấn công Tương
Dương, Phàn Thành thì những mưu kế từ lâu kia của Tôn Quyền và Lã
Mông, Lục Tốn cũng chẳng có cơ hội để thực hiện. Cũng tức là không có
chiến tranh Tương Phàn ở phía trước thì cũng không có bại trận chạy đến

Mạch Thành ở phía sau. Ở đây lại có ba vấn đề nhỏ: 1- Ai quyết định đánh
Tương Phàn? 2- Vì sao phải đánh Tương Phàn? 3- Có nên gây ra cuộc chiến
ở Tương Phàn hay không?

Trước tiên nói tới vấn đề nhỏ thứ nhất, về vấn đề này có hai ý kiến khác
nhau. Lưu Bị truyện của ngài Trương Tác Diệu cho rằng, “Quan Vũ với sự
gợi ý của Lưu Bị, Gia Cát Lượng” đã phát động chiến tranh. Sau đó thì Lưu
Bị và Gia Cát Lượng không có một biện pháp phối hợp nào. Không những
không có biện pháp ứng cứu nào mà cũng không bố trí quân sư tướng tá, họ
phóng tay để Quan Vũ một người hữu dũng vô mưu, quá tin vào sức mình “tự
lo liệu”. Vì vậy Lưu Bị và Gia Cát Lượng khó tránh được trách nhiệm trong

lần thất bại này, thậm chí “phải gánh lấy trách nhiệm chủ yếu”.
Tam quốc chí của ngài Hà Tư Toàn lại có quan điểm khác. Ngài Hà nói:
“Quan Vũ tiến công Tương Dương, Phàn Thành, gần như không bàn bạc

trước với Lưu Bị và Gia Cát Lượng”. Nói vậy là đúng. Bởi vì rà soát lại Tam
quốc chí không hề thấy có “mệnh lệnh” nào hoặc “gợi ý” nào của Lưu Bị,
Gia Cát Lượng để Quan Vũ tấn công Tương Phàn. Một quyết sách lớn lao
như vậy sử sách không nên bỏ sót, vì vậy chỉ có thể giải thích là Quan Vũ tự
nghĩ ra việc này. Có điều không thấy Lưu Bị trao quyền hoặc góp ý, cũng
không thấy phản đối. Nếu có phản đối, chắc sử sách đã ghi lại. Nếu Lưu Bị
kiên quyết phản đối, Quan Vũ sẽ phải thôi. Xem ra thái độ Lưu Bị lúc đó,

nghe đó bỏ đó, hoặc ngầm cho phép, thậm chí là tán thành. Vì vậy, Lưu Bị
không thể nói không có một chút trách nhiệm nào.