Page 538 - Phẩm Tam Quốc

từng nói: “một người dân, một tấc đất đều không có”. Vương triều Hán một

người dân, một tấc đất đều không có, làm sao có thể phục hưng được?
Người chỉ ra sự thực “tàn khốc” đó sớm nhất, phải kể là Lỗ Túc. Phần
trước đã nói, trong Đối sách trước giường vào năm Kiến An thứ V (Công
nguyên năm 200), Lỗ Túc đã nói rõ với Tôn Quyền “Hán thất không thể phục

hưng”. Nhưng bảy năm sau đó, một lần trò chuyện với Lưu Bị ở Long Trung,
Gia Cát Lượng lại nói “có thể dựng lại Hán thất”. Thậm chí vào năm Kiến
Hưng thứ V (Công nguyên năm 227) thời Thục Hán, Tào Phi đã qua đời, Gia
Cát Lượng trước lúc Xuất sư biểu Bắc phạt còn lấy “Phục hưng Hán thất, về
lại đô cũ” làm lời hiệu triệu. Qua đây, có người cho rằng Gia Cát Lượng
không thức thời. Thực ra đều không đúng. Lỗ Túc không phải ít hiểu biết, mà

có con mắt nhạy cảm; Gia Cát Lượng cũng không phải không thức thời, mà
là có yêu cầu khác. Ở họ, một người nhìn thẳng vào sự thực, một người có lý
tưởng, nhưng họ đáng được chúng ta kính trọng.

Sự thực, ở hai trận doanh Ngô – Thục, quan hệ giữa Gia Cát Lượng và Lỗ
Túc là rất tốt. Tam quốc chí phần tiếc mực như vàng nói rất hay, lúc Lỗ Túc
qua đời “Gia Cát Lượng đến phát tang”. Chúng ta hoàn toàn có thể hiểu được
tình cảm sâu nặng của hai người. Tình cảm hữu nghị đó được hình thành
trong quá trình hai người thúc đẩy và ủng hộ liên minh Tôn, Lưu; trong quá
trình làm việc, hiểu biết lẫn nhau, thực hiếm hoi! Thực khó để hiểu được, hai

người cách nhau rất xa, lại có được tình cảm sâu nặng đến như vậy. Thực tế
thì ý niệm chính trị của Lượng, Túc là khác nhau, nhưng không can hệ gì tới
phẩm chất và tư tưởng, mà can hệ tới lập trường chính trị. Cũng tức là, lập
trường của họ khác nhau, nên mới có ý niệm và phán đoán khác nhau, nhưng
không ngăn cản họ trở thành bạn trong liên minh, bè bạn, thậm chí là chiến
hữu.

Vậy, lập trường của Gia Cát Lượng và Lỗ Túc là gì? Lập trường của Lỗ
Túc là phò tá Tôn Quyền nên “bá nghiệp” rồi “đế nghiệp”. Lập trường của
Gia Cát Lượng là phò tá Lưu Bị thành “bá nghiệp” rồi “hưng phục Hán thất”.
Mục tiêu giai đoạn đầu là như nhau, nhưng sau cùng là khác nhau. Vì vậy Lỗ

Túc và Gia Cát Lượng có thể trở thành bè bạn, nhưng không thể trở thành
đồng chí. Và đây cũng là điều mà Tôn Quyền và Lưu Bị có thể liên minh,
nhưng rồi ai đi đường nấy, và cuối cùng có thể trở mặt. Trở mặt, đương nhiên
vì lợi ích hai nước xung đột; còn đường lối khác nhau lại do một nguyên
nhân khác.

Nói tới Tôn Quyền trước. Tôn Quyền không phải Viên Thiệu, không phải