Page 39 - STRATEGIES FOR BUDDHISM PROPAGATION OF OVERSEAS DHAMMADUTA BHIKKHUS (PH.D.)

๒๑

มคธ ทรงถวายภัตตาหารแล้วทรงถวายอุทยานเวฬุวัน (วัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนา) เป็นที่พักสงฆ์
๑๕
แก่พระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าทรงใช้วิธีการนี้แก่พระเจ้าพิมพิสาร เป็นตัวอย่าง
สามารถอธิบายขยายความเทศนาวิธี ๔ ประการ ได้ดังนี้
๑) สันทัสสนา ชี้แจงให้เห็นชัด อธิบายว่า เมื่อจะสอนอะไร จะชี้แจง จ าแนก

แยกแยะ อธิบายและแสดงเหตุผลให้ชัดเจน จนผู้ฟังเข้าใจแจ่มแจ้ง เห็นจริง

๒) สมาทปนา ชวนให้อยากรับเอาไปปฏิบัติ อธิบายว่า สิ่งใดควรปฏิบัติหรือหัดท า
จะแนะน าหรือบรรยายให้ซาบซึ้งในคุณค่า มองเห็นความส าคัญที่จะต้องฝึกฝนบ าเพ็ญจนใจยอมรับ

อยากลงมือท าหรือน าไปปฏิบัติ
๓) สมุตเตชนา เร้าใจให้อาจหาญแกล้วกล้า อธิบายว่า ปลุกเร้าใจให้กระตือรือร้น

เกิดความอุตสาหะ มีก าลังใจแข็งขัน มั่นใจที่จะท าให้ส าเร็จได้ สู้งาน ไม่ระย่อ ไม่กลัวเหนื่อย

ไม่กลัวยาก
๔) สัมปหังสนา ปลอบชโลมใจให้สดชื่นร่าเริง อธิบายว่า บ ารุงจิตให้แช่มชื่นเบิกบาน

โดยชี้ให้เห็นผลดีหรือคุณประโยชน์ที่จะได้รับและทางที่จะก้าวหน้าบรรลุผลส าเร็จยิ่งขึ้นไป ท าให้ผู้ฟัง

๑๖
มีความหวังและร่าเริงเบิกบานใจ สรุปให้สั้นทั้ง ๔ ประการ ได้ว่า แจ่มแจ้ง จูงใจ แกล้วกล้า ร่าเริง
๒.๑.๓.๕ วิธีการสอนของพระพุทธเจ้า

วิธีการสอนของพระพุทธเจ้า มีหลากหลายวิธี ดังนี้
(๑) การสนทนา หรือสากัจฉา เป็นวิธีที่ทรงใช้เมื่อผู้มาเฝ้าหรือทรงพบนั้น ยังไม่ได้

เลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนา ไม่รู้ไม่เข้าใจหลักธรรม พระพุทธองค์จะทรงถามน าคู่สนทนาเข้าสู่
ความเข้าใจธรรมและความเลื่อมใสศรัทธาในที่สุด

(๒) การบรรยาย มักใช้ในที่ประชุม ในการแสดงธรรมประจ าวัน ซึ่งมีประชาชนหรือ

พระสงฆ์จ านวนมากและส่วนมากเป็นผู้มีพื้นความรู้ความเข้าใจหรือมีความเลื่อมใสศรัทธาอยู่แล้ว
มาฟังเพื่อมีความรู้ความเข้าใจเพิ่มเติมและหาความสงบสุขทางจิตใจ ผู้ฟังมักเป็นคนประเภทเดียวกัน

และระดับใกล้เคียงกันพอที่จะใช้วิธีบรรยายเนื้อหาแบบกว้าง ๆ ได้
(๓) การตอบปัญหา ผู้ถามปัญหา มีทั้งผู้ที่มีความข้องใจสงสัยในข้อธรรมต่าง ๆ หรือ

เป็นผู้ที่นับถือลัทธิศาสนาอื่น เพื่อมาลองภูมิบ้างเพื่อมาข่มปราบให้ได้อายบ้าง
๑๗

๑๕ ดูรายละเอียดใน วิ.ม. (ไทย) ๔/๕๙/๗๑-๗๒.
๑๖ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต), พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม, พิมพ์ครั้ง

ที่ ๓๘, (กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์ผลิธัมม์, ๒๕๕๙), หน้า ๑๓๔-๑๓๕.
๑๗ พระราชวรมุนี (ประยุทธ์ ปยุตฺโต), เทคนิคการสอนของพระพุทธเจ้า, หน้า ๔๓-๔๗.