Page 43 - รายงานวิจัยน้ำทะเล_Neat

33

ร่วมกัน ซึ่งในการที่จะท ากิจกรรมร่วมกันเพื่อตอบสนองความต้องการหรือแก้ปัญหา กลุ่มองค์กร
จะต้องมีความรู้เพียงพอที่จะท ากิจกรรมได้ ดังนั้น จึงต้องเสริมความรู้ที่จ าเป็น ซึ่งอาจกระท าได้โดย
แลกเปลี่ยนความรู้ภายในกลุ่ม หรือแลกเปลี่ยนกับองค์กรนอกกลุ่ม เช่น ศึกษาดูงาน เชิญวิทยากร
มาถ่ายทอดเพิ่มพูนความรู้ เป็นต้น อาจเรียกขั้นตอนนี้ว่า กลุ่มศึกษาเรียนรู้ (Learning group)

หากพิจารณาในประเด็นระดับการสร้างเครือข่ายก็เป็นขั้นตอนของ Informal Co-operation
4) ขั้นตอนการพัฒนาความสัมพันธ์ เป็นขั้นตอนที่การสร้างเครือข่ายปรากฏ
ผลงานเป็นรูปธรรม เป็นขั้นตอนของการเริ่มท ากิจกรรมโดยใช้ทรัพยากรร่วมกัน ขณะเดียวกันมีการ
ตกลงกันในเรื่องการบริหารจัดการกลุ่ม ซึ่งเริ่มต้นด้วยการก าหนดวัตถุประสงค์ของกลุ่ม ก าหนดกิจกรรม

จัดวางข้อตกลงในการท างาน ก าหนดบทบาทของสมาชิก รวมทั้งสิทธิและหน้าที่ของหัวหน้ากลุ่ม
ขั้นตอนนี้อาจเรียกว่า ขั้นกลุ่มกิจกรรม (Action group) หากพิจารณาในประเด็นระดับการสร้าง
เครือข่าย ก็เรียกว่าเป็นระดับ Formal Agreement
หลังจากขั้นตอนการพัฒนาความสัมพันธ์ จะน าไปสู่การท ากิจกรรมร่วมกัน

แล้วเมื่อผลงานเป็นที่ปรากฏชัด องค์กรเครือข่ายรู้สึกว่าตนได้รับประโยชน์จากการเข้าเป็นเครือข่าย
ความสัมพันธ์ของเครือข่ายจะแน่นแฟูนขึ้นพร้อมกับการเรียนรู้ร่วมกัน การเรียนรู้ร่วมกันนอกจากจะ
เป็นประโยชน์ต่อการท างานของฝุายปฏิบัติการแล้ว ยังเป็นประโยชน์ต่อการสร้างความสัมพันธ์ด้วย

ความสัมพันธ์ที่แน่นแฟูนอาจน าไปสู่การขยายตัว ซึ่งอาจปรากฏในรูปของการขยายกิจกรรม หรือการ
ขยายกลุ่มตามพื้นที่หรือตามลักษณะกิจกรรมในด้านระดับการสร้างเครือข่าย ขั้นตอนนี้อาจอยู่ใน
ระดับการเข้า “ลงทุน” ในองค์กรใหม่ (Minority Investment) และการจัดตั้งองค์กรใหม่ร่วมกัน
(Joint Venture)
ประหยัด จตุพรพิทักษ์กุล (2538) ได้สรุปผลการศึกษาเกี่ยวกับกระบวนการ

เสริมสร้างเครือข่ายและการถ่ายทอดความรู้ในเครือข่ายการเรียนรู้ของชุมชนเกี่ยวกับเกษตรกรรม
ทางเลือกว่า มี 2 รูปแบบ คือ การถ่ายทอดความรู้ในรูปแบบดั้งเดิมที่มีมิติทางวัฒนธรรมของชุมชน
เรียนรู้ ผ่านคติธรรมค าสอน ต านานค าบอกเล่า นิทาน เพลงพื้นบ้าน และพิธีกรรมตามวัฒนธรรม

ประเพณีของท้องถิ่น และการเรียนรู้ในรูปแบบใหม่ที่เชื่อมสัมพันธ์กับสถาบันภายนอกในรูปแบบเวที
ชาวบ้าน การประชุมสัมมนา การจัดฝึกอบรม การศึกษาดูงาน เป็นต้น การถ่ายทอดการเรียนรู้มี 3 ขั้น
ตั้งแต่ขั้นการคิดวิเคราะห์ทั้งปัญหาและทางเลือก ขั้นแสวงหาความรู้และขั้นการลงมือปฏิบัติการ
โดยกระบวนการถ่ายทอดการเรียนรู้จะไต่ไปตามระยะห่างของความสัมพันธ์ทางสังคม และขอบเขต

พื้นที่ 3 ระดับ คือ เครือข่ายระดับครอบครัวและชุมชน เครือข่ายระดับต าบลหรือลุ่มน้ า และเครือข่าย
ระดับจังหวัดและภาค
วิมลลักษณ์ ชูชาติ (2540) ได้น าเสนอรูปแบบของกระบวนการสร้างเครือข่าย
การเรียนรู้ในการอนุรักษ์ทรัพยากรปุาไม้ โดยเสนอให้เห็นถึงพัฒนาการของการสร้างเครือข่ายการ

เรียนรู้ที่ประสบความส าเร็จ มีพัฒนาการจากเครือข่ายระดับ คน-คน ไปสู่ คน-กลุ่ม และกลุ่ม ซึ่งมี
กระบวนการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ ดังนี้
1) การก่อตัวเริ่มจากการสร้างผู้น า โดยอาจเป็นผู้น าตามธรรมชาติ ซึ่งเกิด
จากภายในหรือภายนอกชุมชน และได้รับการสนับสนุนจากฝุายต่างๆ ให้เป็นผู้น าในการแก้ปัญหาของ

ชุมชน