Page 52 - รายงานวิจัยน้ำทะเล_Neat
P. 52
42
จากบทเรียนที่ถอดไว้ ส่วนรอสทิส (Rostis, 2007) ศึกษาประสิทธิภาพของการถอดบทเรียนเพื่อจัดการ
กับหน่วยงานที่รับผิดชอบภาวะฉุกเฉินทางในประเทศแคนาดาหลังมีเหตุการณ์ฉุกเฉินทุกครั้งมีการ
ประชุมและสนทนาเพื่อรวบรวมและกลั่นกรองประสบการณ์ที่ได้รับในระหว่างเกิดภัยพิบัติโดยเฉพาะ
ความส าเร็จและความผิดพลาดที่มองข้ามในฐานะที่เป็นบทเรียน ผลการศึกษาพบว่า บทเรียนเหล่านี้
กระตุ้นองค์กรให้เปลี่ยนหรือปรับตัวเพื่อให้มั่นใจได้ว่าความผิดพลาดเหล่านี้จะไม่เกิดซ้ าและใช้สิ่งที่ท า
ได้ส าเร็จเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของผลลัพธ์การท างาน
6.1 ประเภทและรูปแบบของการถอดบทเรียน
จากการศึกษางานวิจัยเรื่องการถอดบทเรียนพบว่าสามารถจ าแนกการถอดบทเรียน
ออกเป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่
ประเภทแรก จ าแนกตามระดับบทเรียนส าหรับในประเภทแรกนี้ การถอดบทเรียน
มี 2 รูปแบบ รูปแบบแรกเป็นการถอดบทเรียนทั้งโครงการโดยเริ่มตั้งแต่ความเป็นมาของธุรกิจกระบวนการ
ด าเนินงานและผลลัพธ์เมื่อสิ้นสุด เช่น อัจฉรา อ่วมเครือ และปลายมาศ ขุนภักดี (2550) ศึกษาเรื่อง
วิจัยเพื่อถอดบทเรียนการพัฒนานวัตกรรมบริการสุขภาพปฐมภูมิโครงการโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพ
ผู้สูงอายุ ต าบลท้ายหาด อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม งานของส านักงานปูองกันควบคุม โรคที่ 2
จังหวัดสระบุรี (2551) และงานของ ณัชฉมา พิศเพียงจันทร์ (2553) ซึ่งถอดบทเรียนโครงการติดดาว
ของคณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล โดยทั้งหมดเป็นการถอดบทเรียนทั้งโครงการและรูปแบบที่สอง
เป็นการถอดบทเรียนเฉพาะประเด็นที่เน้นเฉพาะกิจกรรมส าคัญของโครงการและสามารถน าผลการ
ถอดบทเรียนจากกิจกรรมนั้นไปใช้ประโยชน์ในการพัฒนาให้ประสบความส าเร็จในอนาคตดังเช่น
การถอดบทเรียนของ รอสทิส (Rotis, 2007) และการถอดบทเรียนของ วีระ บางแสง (2553)
ในกระบวนการผลิตเส้นไหมหัตถกรรมของภูมิปัญญาชาวบ้านเป็นต้น
ประเภทที่สอง จ าแนกตามกลุ่มผู้ให้บทเรียนซึ่งแยกเป็น 2 รูปแบบเช่นกัน
รูปแบบแรกเป็นการถอดความรู้จากกลุ่มผู้รู้โดยที่ผู้ถอดบทเรียนเป็นคนนอกที่ไม่ได้ผ่านประสบการณ์
นั้นด้วยตนเองแต่ต้องการความรู้นั้นไปใช้งานในลักษณะคล้ายกันหรือใช้ประโยชน์อย่างอื่น เช่น
การถอดบทเรียนของ วีระ บางแสง (2553) จากกลุ่มภูมิปัญญาชาวบ้านในการผลิตเส้นไหมหัตถกรรม
และการถอดบทเรียนของผู้เขียนในโครงการ LLEN ส่วนรูปแบบที่สองเป็นการถอดบทเรียนของตนเอง
หรือกลุ่มตนเองเพื่อค้นหาความส าเร็จและข้อควรแก้ไขหรือพัฒนาเช่นงานของ ณัชฉมา พิศเพียงจันทร์
(2553) ซึ่งถอดบทเรียนของตนเองและสมาชิกกลุ่มคุณภาพโครงการติดดาวของคณะแพทยศาสตร์
ศิริราชพยาบาลและงานของ ล้วนกี้ แซ่อึ่ง (2553) ที่ถอดบทเรียนตนเองในฐานะผู้ประกอบการธุรกิจ
ขนาดเล็กมากกรณีแผงไก่ทอดริมถนน เป็นต้น
6.2 เครื่องมือที่ใช้ในการถอดบทเรียน
ส าหรับเครื่องมือที่ใช้ถอดบทเรียนนั้นมีหลายชนิด ธีรวัลย์ ศิลารัตน์ และคณะ (2548)
สามารถถอดบทเรียนการท าเสื่อจันทบูร ชุมชนบางสระเก้า โดยการสังเกตการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก
และการเล่าเรื่อง อรุณรุ่ง บุญธนันตพงศ์ และคณะ (2548) ถอดบทเรียนการท าเครื่องปั้นดินเผาชุมชน
เกาะเกร็ดด้วยการบอกเล่า รัตนา แสงสว่าง (2548) ที่ถอดบทเรียนหัตถกรรมของภาคอีสานตอนบน
ด้วยการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สุดารัตน์ ภัทรดุลพิทักษ์ และคณะ (2549) ใช้ถอดบทเรียนด้วยการ
สนทนากลุ่มย่อย ลักษณาพร โรจน์พิทักษ์กุล (2549) ได้ถอดบทเรียนการพัฒนารูปแบบการอนุรักษ์
