Page 57 - รายงานวิจัยน้ำทะเล_Neat

47

7.3 รูปแบบในการมีส่วนร่วมของประชาชน
ปาริชาติ วลัยเสถียร และคณะ (2546: 101-102) ได้สรุป การมีส่วนร่วมของประชาชน
ในการบริหารจัดการกิจการสาธารณะของภาครัฐ ออกเป็น 5 รูปแบบ ดังนี้
1) การรับรู้ข่าวสาร (Public information) การมีส่วนร่วมในรูปแบบนี้ ประชาชน

ในพื้นที่โครงการและผู้จะได้รับผลกระทบ จะต้องได้รับแจ้งให้ทราบถึงรายละเอียดของโครงการที่จะ
ด าเนินการและผลกระทบที่คาดว่าจะเกิดขึ้น ทั้งนี้การได้รับข่าวสารดังกล่าวต้องได้รับก่อนการตัดสินใจ
ด าเนินโครงการ
2) การปรึกษาหารือ (Public consultation) เป็นรูปแบบของการมีส่วนร่วมใน

ลักษณะของการปรึกษาหารือระหว่างผู้ด าเนินโครงการกับประชาชนที่มีส่วนได้-เสียโดยตรง ทั้งนี้เพื่อ
เป็นการรับฟังความคิดเห็นและตรวจสอบข้อมูลเพิ่มเติม นอกจากนี้ยังเป็นการสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับ
โครงการให้ประชาชนได้ทราบและรับข้อเสนอแนะ เพื่อประกอบการตัดสินใจ
3) การประชุมรับฟังความคิดเห็น (Public meeting) เป็นรูปแบบการมีสวนร่วมที่

ผู้ด าเนินโครงการกับประชาชน ผู้มีส่วนได้-เสีย จะได้ท าความเข้าใจร่วมกันด้วยเหตุผล ซึ่งการมีส่วนร่วม
ของประชาชนในรูปแบบนี้สามารถท าได้ใน 2 ลักษณะ คือ
ลักษณะแรก การประชุมในระดับชุมชน (Community meeting) ซึ่งจัดประชุม

ในชุมชนที่จะได้รับผลกระทบจากโครงการผู้ด าเนินการจะส่งผู้แทนเข้าร่วมประชุม
ลักษณะที่สอง การประชุมรับฟังความคิดเห็นทางวิชาการ (Public hearing)
การประชุมลักษณะนี้จ าเป็นส าหรับโครงการขนาดใหญ่ที่มีเรื่องของเทคนิค และวิชาการที่เกี่ยวข้อง
การประชุมลักษณะนี้ต้องเปิดกว้างส าหรับสาธารณะ
4) การร่วมในการตัดสินใจ (Decision making) การมีส่วนร่วมในรูปแบบนี้ถือเป็น

เปูาหมายสูงสุดของการมีส่วนร่วมของประชาชน ในทางปฏิบัติจริง การด าเนินโครงการซึ่งมักด าเนินการ
ในรูปของคณะกรรมการจะต้องมีตัวแทนของประชาชนร่วมเป็นคณะกรรมการด้วย
5) การใช้กลไกทางกฎหมาย รูปแบบนี้แม้จะไม่ใช่รูปแบบการมีส่วนร่วมของประชาชน

โดยตรงแต่เป็นลักษณะของการเรียกร้องสิทธิหรือการใช้สิทธิของประชาชน เมื่อเห็นว่าเกิดความ
ไม่โปร่งใสหรือความไม่เป็นธรรมเกิดขึ้นในการด าเนินโครงการ
United Nations (อ้างถึงใน ปาริชาติ วลัยเสถียร และคณะ, 2546: 56) ได้รวบรวม
รูปแบบของการมีส่วนร่วมไว้ ดังนี้

1) การมีส่วนร่วมแบบเป็นไปเองหรือโดยความสมัครใจ เกิดขึ้นเองโดยมิได้มีการ
แทรกแซงเป็นลักษณะการร่วมที่ผู้ร่วมเต็มใจ ซึ่งเป็นไปโดยการอาสาสมัครหรือการรวมตัวกันขึ้นเอง
เพื่อแก้ไขปัญหากลุ่มของตนเอง โดยเน้นการกระท าที่มิได้รับการช่วยเหลือจากภายนอก ซึ่งมีรูปแบบที่
เป็นเปูาหมาย

2) การมีส่วนร่วมแบบชักน า/ชักจูง ซึ่งเป็นการเข้าร่วมโดยต้องการความเห็นชอบ
หรือสนับสนุนโดยรัฐบาล เป็นรูปแบบโดยทั่วไปของประเทศที่ก าลังพัฒนา
3) การมีส่วนร่วมแบบบังคับ ซึ่งเป็นผู้มีส่วนร่วมภายใต้การด าเนินนโยบายของรัฐบาล
ภายใต้การจัดการโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐหรือโดยการบังคับโดยตรง รูปแบบนี้เป็นรูปแบบที่ผู้กระท า

ได้รับผลทันทีแต่ไม่ได้รับผลระยะยาว และจะมีผลเสียคือ ไม่ได้รับการสนับสนุนจากประชาชนในที่สุด