Page 53 - รายงานวิจัยน้ำทะเล_Neat
P. 53
43
และส่งเสริมผลผลิตจากตาลโตนดโดยการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้โครงการประสานพลังปัญญา
เพื่อพัฒนาชุมชน (2553) ถอดบทเรียนด้วยการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้เช่นกันและ กุญชรี ค้าขาย
(2553) ได้ถอดบทเรียนโครงการนวัตกรรมการเพิ่มประสิทธิภาพองค์กรการศึกษาด้วยการจัดการ
ความรู้โดยเครื่องมือที่ใช้ในการถอดบทเรียนคือการเก็บเกี่ยวความรู้ (Knowledge Harvesting)
เพื่อให้เหมาะกับสภาพของโครงการที่ด าเนินการมาแล้ว 3 วงรอบ ทั้งนี้เพราะการเก็บเกี่ยวความรู้
เป็นเครื่องมือที่เหมาะกับการดึงประสบการณ์ของผู้รู้ที่ผ่านการปฏิบัติงานมาแล้วหลายวงรอบจนถึง
ขั้นมองเห็นทั้งข้อดีและข้อบกพร่องของการปฏิบัติแล้วน ากลับมาเป็นบทเรียนขององค์กรในการ
ท างานรอบต่อไปหรือโครงการต่อไป
6.3 ขั้นตอนและวิธีปฏิบัติในการถอดบทเรียน
ส าหรับขั้นตอนของการถอดบทเรียนนั้น Weber et al. (2001) เสนอว่ากระบวนการ
ถอดบทเรียนจ าแนกเป็น 5 ขั้นตอน ได้แก่ รวบรวม ทวนสอบ จัดเก็บ เผยแพร่ และน าไปใช้ซ้ า
แต่จากการทบทวนงานวิจัยเรื่องการถอดบทเรียนในประเทศไทยพบเพียงขั้นของการรวบรวมทวนสอบ
จัดเก็บ และเผยแพร่ ตัวอย่างเช่น ส านักงานปูองกันควบคุมโรคที่ 2 จังหวัดสระบุรี (2551) ถอดบทเรียน
โครงการพัฒนาภาคีเครือข่าย ซึ่งเป็นการถอดบทเรียนทั้งโครงการโดยด าเนินการหลังสิ้นสุดโครงการ
ทันทีโดยได้จัดเก็บบทเรียนในรูปของบันทึกบทเรียนและเผยแพร่ด้วยเอกสารส่วน ล้วนกี้ แซ่อึ้ง (2553)
ถอดบทเรียนเรื่องการประกอบธุรกิจขนาดเล็ก โดยกรอบของการถอดบทเรียน คือ กระบวนการธุรกิจ
ของผู้วิจัยและบันทึกไว้ในรูปเอกสารใช้เผยแพร่ให้หุ้นส่วนธุรกิจรับทราบ เพื่อการขยายสาขาใหม่ ในส่วน
ของวิธีปฏิบัติของการถอดบทเรียนของโครงการ LLEN ในวันนั้นผู้เขียนขอแบ่งปันประสบการณ์ที่เกิดขึ้น
ให้ทราบดังนี้
6.3.1 สังเขปแนวคิดการถอดบทเรียนเพื่อสร้างความเข้าใจตรงกันกับผู้เข้าร่วม
กิจกรรมได้จัดให้มีช่วงเวลาสั้นๆ ส าหรับการชี้แจงโครงการหรือกิจกรรมที่ต้องการถอดบทเรียนและ
สังเขปแนวคิดพื้นฐานเรื่องการถอดบทเรียน โดยเลือกวิธีการน าเสนอแนวคิดให้กับเหมาะสมกับกลุ่ม
ผู้เข้าร่วมกิจกรรม
6.3.2 ก าหนดประเด็นในการถอดบทเรียน ในการถอดบทเรียนแต่ละครั้งจะต้องมี
การก าหนดล่วงหน้าว่าประเด็นที่ต้องการถอดบทเรียนคืออะไร ผู้ก าหนดประเด็นอาจเป็นผู้ให้การสนับสนุน
โครงการผู้ใช้ความรู้จากบทเรียน ซึ่งอาจเป็นคนในโครงการ/กิจกรรมนั้นหรือคนนอกที่ต้องการเรียนรู้
โครงการแจ้งประเด็นการถอดบทเรียนให้รับรู้ตรงกันและติดไว้ในที่ซึ่งกลุ่มมองเห็นได้หรือแจกเป็นเอกสาร
เพื่อไม่ให้หลงประเด็น ส าหรับประเด็นโดยทั่วไปในการถอดบทเรียน ได้แก่ โครงการ/กิจกรรมมีจุดประสงค์
อย่างไรและที่ท าไปเป็นอย่างไร เมื่อเปรียบเทียบกับจุดประสงค์มีกระบวนการท างานจริงอย่างไร
แตกต่างจากที่วางแผนไว้หรือไม่เพราะเหตุใด กรณีที่ไม่เป็นไปตามแผนคืออะไรเกิดขึ้นได้อย่างไร
แก้ปัญหาอย่างไร และเหตุใดจึงตัดสินใจเช่นนั้น เคล็ดลับในการท าโครงการ/กิจกรรมให้ส าเร็จคือ
อะไร หากจะท าในขั้นต่อไปมีสิ่งใดเป็นข้อควรระวังและจะเตรียมรับมืออย่างไรและสรุปว่าได้เรียนรู้
อะไรบ้างจากการท างานที่ผ่านมา
6.3.3 ก าหนดขนาดผู้เข้าร่วมการถอดบทเรียน ซึ่งในกรณีที่เป็นกลุ่มควรเป็นกลุ่ม
ขนาดเล็กซึ่งทุกคนสามารถบอกเล่าบทเรียนของตนเองได้ทั่วถึงภายในเวลาที่ก าหนดไว้
